ZABRANJENI SRPSKI OBIČAJI – Ritualne prakse koje su crkva i vlasti pokušale da izbrišu
Mnogi srpski običaji potiču iz davnih vremena, ali neki su toliko neobični i mistični da su vekovima bili zabranjivani. Od obreda zazivanja kiše do rituala zaštite od vampira, otkrivamo prakse koje su opstale uprkos crkvenim i državnim pokušajima da ih ugase.
Dok su neki srpski običaji postali deo zvanične tradicije, drugi su vekovima ostali skriveni, prenošeni samo u uskom krugu ljudi. Ovi rituali, često povezani sa paganskim verovanjima, preživeli su zabrane i osudu i danas se praktikuju u tajnosti.
1. Dodole – ritual prizivanja kiše koji je crkva zabranila
Dodole su stari slovenski običaj koji su vekovima izvodile mlade devojke u vreme suše. Obučene u odeću od lišća, one su išle od kuće do kuće pevajući i igrajući, dok su ih domaćini polivali vodom u znak prizivanja kiše.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
- 🌿 Verovanje: Smatralo se da dodole mogu dozvati Peruna, staroslovenskog boga groma i kiše, koji će napojiti zemlju.
- ⛪ Zabrana: Crkva je ovaj običaj smatrala paganskim i pokušala da ga zameni molitvama za kišu, ali u nekim selima se i danas tajno izvodi.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Možda vas zanima:
PRAVILA PONAŠANJA U CRKVI: Ovih 14 stavki treba da ispunite, a evo šta prestavlja greh
Prema pisanju stranice manastira Jovanje, pravi smisao vaš odlazak u Crkvu imaće tek kada ispunite ovih 14 pravila.
SRPSKI GRAD SA NAJVIŠE CRKAVA: Znate li o kom mestu je reč?
Srpsko istorijsko predanje govori da je samo jedan grad imao "onoliko crkvi koliko je dana u godini“. Iako je taj epitet preuveličan, on ipak prenosi suštinu da se jedan grad po broju crkava i manastira daleko izdvajao od ostalih gradova.
Iako je danas skoro iščezao, dodolski rituali su i dalje deo folklornih festivala u istočnoj Srbiji.
2. Paljenje vatre na Ivanjdan – ritual zaštite od zlih sila
Ivanjdan (24. jun) u hrišćanskom kalendaru obeležava rođenje Svetog Jovana Krstitelja, ali su mnoga narodna verovanja i rituali stariji od hrišćanstva.
- 🔥 Ritual: Na Ivanjdan su se nekada palile velike vatre na brdima, oko kojih su mladi igrali i preskakali plamen. Verovalo se da vatra štiti od vampira, veštica i zlih duhova.
- 🚫 Zabrana: Crkva i vlasti su kroz vekove pokušavale da zabrane ovaj običaj jer je imao očigledne paganske korene, ali u pojedinim selima i danas postoji tradicija paljenja ivanjdanskih vatri.
U nekim krajevima Srbije, stariji ljudi još uvek veruju da vatra na ovaj dan ima posebnu moć pročišćenja i zaštite.
3. Zakopavanje predmeta ispod praga – magijska zaštita doma
U nekim delovima Srbije, ljudi su vekovima verovali da kuću mogu zaštititi od zlih duhova i uroka ako ispod praga zakopaju određene predmete.
- 🔮 Predmeti koji su se koristili:
- Malo soli i hleba – za blagostanje i zaštitu doma.
- Zubi vuka – protiv zlih sila.
- Pletena konjska dlaka – za zaštitu od urokljivih pogleda.
- 🛑 Zabrana: Ove prakse crkva je smatrala vračanjem i pokušavala da ih suzbije, ali se one i danas u tajnosti praktikuju, posebno u ruralnim krajevima Srbije.
Neki stariji ljudi i danas tvrde da su ovi rituali neophodni za mir u kući.
4. Obredni ples uoči Božića – skrivena paganska ceremonija
Pre nego što bi domaćin uveo badnjak u kuću, u nekim delovima Srbije izvodio se obredni ples oko vatre, često praćen pevanjem i zvucima bubnjeva.
- 💃 Cilj rituala: Verovalo se da ovaj ples poziva duhove predaka i obezbeđuje sreću u narednoj godini.
- 🚷 Zabrana: Crkva je smatrala da ovi rituali nisu u skladu sa hrišćanskim učenjem, pa su polako nestajali, ali se tragovi mogu naći u tradiciji božićnih kola i obrednog pevanja.
U nekim selima, posebno u jugoistočnoj Srbiji, stariji ljudi još uvek pevaju posebne pesme pri unošenju badnjaka, verujući da one donose sreću.
5. Vukodlaci i rituali zaštite od njih
Vukodlaci su deo srpske mitologije vekovima. Prema narodnom verovanju, oni su ljudi koji se noću pretvaraju u vukove i napadaju stoku i ljude.
- 🧿 Zaštita od vukodlaka:
- Plesanje u krugu – činilo je nevidljivim za vukodlake.
- Bacanje pepela na prag – sprečavalo je ulazak nečistih sila.
- Pečenje posebnog hleba sa belim lukom – teralo je vukodlake i vampire.
- ❌ Zabrana: Vlast i crkva su smatrale da su ovi običaji praznoverje, ali su se oni ipak zadržali u pojedinim krajevima, posebno u istočnoj Srbiji i Bosni.
Danas se vukodlaci smatraju mitom, ali strah od njih i dalje postoji u pojedinim selima, gde se priče o "neobičnim bićima u šumi" i dalje prepričavaju.
Zašto su neki običaji zabranjeni, a neki opstali?
Mnogi srpski običaji bili su duboko povezani sa prirodom i drevnim verovanjima, ali su tokom vremena zamenjeni hrišćanskim praksama.
Dok su neki rituali potpuno nestali, drugi su prerušeni u nove oblike, pa i danas opstaju u vidu narodnih pesama, festivala i folklora.
📜 Jedno je sigurno – bez obzira na zabrane, magija starih običaja i dalje živi među narodom.
U senci kneza Lazara: Tajanstveni život vojvode Ivana Kosančića
Ime mu se šapuće u stihovima, ali istorija o njemu gotovo da ćuti. Ivan Kosančić je jedan od najmističnijih srpskih junaka — slavljen u epskim pesmama, ali skriven u senkama istorijskih zapisa. Ko je zapravo bio vojvoda koji je pre polaska na Kosovo ugledao tursku vojsku i doneo kobnu vest?
Krstonoša ne stari: Običaj koji nosi i leči
Krstonoše su više od nosilaca ikona — one su čuvari običaja, predanja i zajedničke molitve. U mnogim selima Srbije, još uvek postoji nepokidana nit između naroda i svetih litija koje se vekovima obnavljaju, bez prekida.
Ovo je najjezivija srpska izreka! Mnogi nisu ni svesni njenog jezivog značenja, korene vuče iz doba Osmajlija
Ova izreka se spominje u našoj poznatoj srpskoj pesmi
Šapat hrasta i krst u kori: Kako drvo postaje sveto u Srbiji?
U srcu srpske tradicije ne stoji crkva, već drvo. Sa uklesanim krstom, zapis čuva uspomene na molitve pod otvorenim nebom i tišinu u kojoj su ljudi verovali da Bog sluša.
Dositej se oduševljavao smokvama, vinovom lozom i znanjem: Iz manastirske tišine u svet ukusa i ideja
Pre nego što će postati prvi ministar prosvete moderne Srbije, Dositej je bio monah koji je pobegao iz manastira, čovek koji je govorio više jezika nego što je imao obuće, i putopisac koji je u isti red stavljao znanje, vrlinu — i dobar zalogaj.
Komentari(0)