Zaboravljeni tragovi Ilira u Srbiji: Tajne prastarih gradina i svetilišta

Kiza R

10:00

Kultura 0

Pre nego što su Rimljani i Sloveni kročili na ove prostore, Srbiju su naseljavali Iliri, tajanstveni narod čiji tragovi i danas izazivaju divljenje i misteriju.

pećina samar
Shutterstock

Ko su bili Iliri i zašto su važni za Srbiju?

Iliri su jedan od najstarijih naroda Balkana, a njihova kultura je cvetala hiljadama godina pre dolaska Rimljana i Slovena. Njihova naselja, poznata kao gradine, podizana su na visokim brdima i planinama, odakle su kontrolisali svoje teritorije. Iako su Iliri vremenom nestali kao etnička grupa, ostavili su dubok trag u srpskom podneblju – od jezika i toponima do legendi i narodnih verovanja.

Dok su ilirski ostaci u susednim zemljama poput Hrvatske i Crne Gore relativno poznati, u Srbiji su i dalje slabo istraženi. Međutim, ona krije neke od najvećih i najstarijih ilirskih lokaliteta na Balkanu, a mnogi od njih još uvek čekaju da budu detaljno proučeni.

Gradine – ilirska naselja na brdima Srbije

Iliri su gradili svoja naselja na teško pristupačnim mestima, često na uzvišenjima, kako bi se zaštitili od neprijatelja. Takva naselja, poznata kao gradine, mogu se pronaći širom Srbije, a neke od najzanimljivijih su:

  • Gradina na Jelici (kod Čačka) – jedno od najvećih ilirskih utvrđenja u Srbiji, kasnije korišćeno i u rimsko doba.
  • Gradina na planini Rudnik – strateški položaj na kojem su Iliri vekovima odolevali osvajačima.
  • Gradina u blizini Bora – mesto gde su pronađeni ilirski artefakti i dokazi o rudarskoj aktivnosti.

Arheolozi su otkrili kamene bedeme, tragove kuća i svetilišta, ali mnoga pitanja o životu Ilira ostaju bez odgovora. Ko su bili njihovi bogovi? Kako su se branili? Šta su jeli i kako su trgovali?

Mistična ilirska svetilišta – mesta na kojima se narod i danas moli

Iliri su imali specifičan odnos prema prirodi i verovali su u božanstva vode, zemlje i Sunca. Njihova svetilišta se često nalaze pored izvora, reka i pećina, a mnoga od njih su tokom vekova postala mesta hrišćanskih molitvi.

Neka od najpoznatijih svetilišta koja potiču iz ilirskog perioda su:

  • Savina voda na Zlatiboru – nekadašnje ilirsko svetilište posvećeno božanstvu vode, danas poznato kao lekoviti izvor.
  • Bogorodičina stena kod Sokobanje – veruje se da su Iliri ovde prinosili žrtve bogovima, a danas je to mesto molitve.
  • Pećina Samar kod Raške – drevno svetilište u kojem su pronađeni tragovi ilirskih rituala.

Zanimljivo je da se mnogi narodni običaji u Srbiji vezuju za ilirska verovanja, poput ostavljanja darova pored izvora ili verovanja u moć svetog drveta.

Iliri i Srbi – da li postoje veze između ovih naroda?

Mnogi naučnici veruju da su Iliri ostavili dubok trag u genetici i kulturi srpskog naroda. Toponimi poput Dunav, Tara, Drina i Avala potiču iz ilirskog jezika, dok su mnoga ilirska plemena, poput Autarijata i Dardanaca, živela upravo na prostoru današnje Srbije.

Jedna od teorija je da su Iliri i Sloveni vremenom postali deo istog etničkog i kulturnog miljea, pa se tragovi ilirskog identiteta mogu naći u srpskim običajima, mitologiji i jeziku. Iako je istorija kompleksna, jedno je sigurno – Iliri su zauvek ostavili svoj pečat na ovim prostorima.

 Vreme je da otkrijemo ilirsko nasleđe Srbije

Iliri su vekovima živeli na prostoru današnje Srbije, a njihovi ostaci i dalje kriju tajne koje tek treba da budu otkrivene. Njihova naselja, svetilišta i verovanja možda su pali u zaborav, ali tragovi ovog drevnog naroda i dalje žive u srpskoj tradiciji, jeziku i prirodnim pejzažima.

Ako volite avanturu i istoriju, poseta ilirskim gradinama i svetilištima može biti nezaboravno putovanje kroz prošlost – i prilika da istražite deo srpskog nasleđa koji je i dalje obavijen velom misterije.

POVEZANE VESTI
Tagovi:
iliri

Komentari(0)

Loading