Na obroncima Kopaonika, na visini od preko 920 metara, uzdiže se tvrđava Koznik, jedan od najznačajnijih srednjovekovnih spomenika Rasinskog kraja. Njeni kameni bedemi i kule i danas podsećaju na vreme kneza Lazara, despota Stefana i velikog čelnika Radiča, kada je Koznik bio vojno, političko i duhovno središte.
Geografski položaj i izgled
Koznik je sagrađen na strmom uzvišenju koje dominira dolinom reke Rasine i vinogradima Župe. Sa njegovih bedema pruža se vidik ka Kopaoniku i okolnim selima. Sam oblik tvrđave je nepravilnog poligona, prilagođen terenu, sa osam kula raspoređenih duž zidina. Najdominantnija je Donžon kula, dok su ulazna kapija i severoistočni deo zidina bili najutvrđeniji. Bedemi su građeni lomljenim kamenom i krečnim malterom, debljine oko metar i po.
Istorijat i prvi pomen
Možda vas zanima:
RUSKA DOKTORKA OLGA BERE LJUBIČICE I ČUVA OVCE PODNO KOPAONIKA: Prvo se zaljubila u Srbiju, a onda i u Desimira i eto je sad u Gočmancima, selu od samo 8 kuća
Kada je Moskovski Institut za radiologiju pre devet godina organizovao za zaposlene odmor u Brzeću, prvi susret sa Srbijom za, tada 37-godišnju Olgu Kočigarevu, specijalistu fizijatrije i farmacije, bio je sudbonosan.
Rimski kastrum Diana kod Kladova: Čuvar granice na Dunavu koji skriva 2000 godina istorije
Na obali Dunava, nedaleko od Kladova, nalazi se rimski kastrum Diana – nekada moćna tvrđava koja je štitila granicu Rimskog carstva i čuvala ulaz u Đerdapsku klisuru.
Možda vas zanima:
RUSKA DOKTORKA OLGA BERE LJUBIČICE I ČUVA OVCE PODNO KOPAONIKA: Prvo se zaljubila u Srbiju, a onda i u Desimira i eto je sad u Gočmancima, selu od samo 8 kuća
Kada je Moskovski Institut za radiologiju pre devet godina organizovao za zaposlene odmor u Brzeću, prvi susret sa Srbijom za, tada 37-godišnju Olgu Kočigarevu, specijalistu fizijatrije i farmacije, bio je sudbonosan.
Rimski kastrum Diana kod Kladova: Čuvar granice na Dunavu koji skriva 2000 godina istorije
Na obali Dunava, nedaleko od Kladova, nalazi se rimski kastrum Diana – nekada moćna tvrđava koja je štitila granicu Rimskog carstva i čuvala ulaz u Đerdapsku klisuru.
Možda vas zanima:
RUSKA DOKTORKA OLGA BERE LJUBIČICE I ČUVA OVCE PODNO KOPAONIKA: Prvo se zaljubila u Srbiju, a onda i u Desimira i eto je sad u Gočmancima, selu od samo 8 kuća
Kada je Moskovski Institut za radiologiju pre devet godina organizovao za zaposlene odmor u Brzeću, prvi susret sa Srbijom za, tada 37-godišnju Olgu Kočigarevu, specijalistu fizijatrije i farmacije, bio je sudbonosan.
Rimski kastrum Diana kod Kladova: Čuvar granice na Dunavu koji skriva 2000 godina istorije
Na obali Dunava, nedaleko od Kladova, nalazi se rimski kastrum Diana – nekada moćna tvrđava koja je štitila granicu Rimskog carstva i čuvala ulaz u Đerdapsku klisuru.
Prvi put se Koznik pominje 1381. godine u povelji kneza Lazara, gde se naziva „plemeniti grad Koznik“. Tokom 14. i 15. veka bio je značajno vojno uporište protiv osmanskih prodiranja.
U vreme despota Stefana Lazarevića pripadao je velikom čelniku Radiču Postupoviću, koji je imao veliki uticaj u državnim poslovima. Kasnije je prelazio iz ruku Srba u ruke Osmanlija, a Segedinskim mirom 1444. godine vraćen je despotu Đurđu Brankoviću. Konačno pada pod tursku vlast sredinom 15. veka i ostaje aktivna tvrđava tokom narednih vekova.
Unutrašnjost i arhitektura
Unutar zidina nalazili su se stambeni objekti, crkva, kao i cisterne sa bunarima koje su omogućavale život tokom opsada. Do danas su očuvani ostaci četiri bunara i temelji manje crkve ukrašene freskama u moravskom stilu. U podgrađu, južno od zidina, postojalo je naselje i snažan izvor vode koji i danas napaja lokalno stanovništvo.
Legende i predanja
Kao i mnoge tvrđave u Srbiji, i Koznik je u narodu vezan za ime Jerine, poznate kao „Prokleta Jerina“. Predanje kaže da je ona gradila ili obnavljala Koznik, koristeći rad seljaka i dopremajući kamen pomoću stada koza, po čemu je tvrđava i dobila ime. Priče o tajnim prolazima, zakopanim blagom i skrivenim riznicama pratile su Koznik vekovima i dodatno ga obavile velom misterije.
Život u Kozniku
Koznik nije bio samo vojna tvrđava. U njemu su izdavane povelje, odlučivalo se o imanjima i crkvenim posedima. Poznato je da su u Kozniku boravili kneginja Milica i despot Stefan Lazarević, a sam Radič Postupović imao je sedište upravo ovde. Zbog položaja i značaja, grad je bio i političko i administrativno središte ovog dela Srbije.
Koznik pod Osmanlijama i kasnija sudbina
Nakon pada pod tursku vlast sredinom 15. veka, Koznik je ostao aktivna tvrđava. U 17. veku u njemu je bila smeštena posada, a 1689. godine kratkotrajno su ga zauzeli srpski ustanici. Kasnije gubi vojni značaj i polako tone u zaborav, da bi u 19. i 20. veku bio predmet prvih arheoloških istraživanja i konzervatorskih radova.
Arheološka istraživanja i zaštita
Iskopavanja su vršena 1970-ih i 1980-ih godina, kada su otkriveni ostaci crkve, bunara i unutrašnjih objekata. Koznik je 1979. godine proglašen spomenikom kulture od velikog značaja. Iako delimično konzerviran, mnogi delovi i dalje su u ruševinama i obrasli vegetacijom. Planovi za obnovu i bolju turističku infrastrukturu povremeno se pokreću, ali tvrđava i dalje čeka ozbiljniju revitalizaciju.
Turizam i manifestacije
Danas je Koznik sve popularnija destinacija za planinare i ljubitelje istorije. Svakog avgusta održava se manifestacija „Koznik – grad vitezova“, tokom koje oživljavaju viteške igre, prikazuju se srednjovekovni zanati, a posetioci imaju priliku da probaju hranu i piće inspirisano starim vremenima. Ova manifestacija služi i da se skrene pažnja javnosti na značaj očuvanja tvrđave.
Planinarske staze i ribolovačke priče na Garaškom jezeru - Najlepša vodena oaza u srcu Šumadije
Garaško jezero se nalazi oko 12 kilometara od Aranđelovca, u podnožju planine Bukulje. Nastalo je 1976. godine pregrađivanjem reke Bukulje, prvenstveno da bi se obezbedila pijaća voda za Aranđelovac i okolna mesta. Vremenom je postalo i omiljeno izletište i ribolovački raj.
Ovo mesto u Čačku danas postaje Park mira: Memorijalni kompleks prostire na brdu iznad grada, a iza zidina krije se velika istorija
Na konkursu Međunarodnog instituta za mir kroz turizam, raspisanom krajem prošle godine u saradnji sa Turističkom organizacijom Srbije, izabrano je nekoliko lokacija u Srbiji za obeležavanje Parkova mira. Odlukom Upravnog odbora Instituta, donetom 10. jula 2025, za Čačak je odabrana prijava Turističke organizacije Čačka – Spomen park borbe i pobede, uz saglasnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo.
Vratna i njene kamene kapije: Priroda koja podseća na bajku
Na istoku Srbije, u blizini Negotina, krije se jedan od najlepših i najređih prirodnih fenomena u Evropi – prerasti Vratne, poznati i kao Vratnjanske kapije. To su ogromni kameni mostovi koje je reka Vratna oblikovala milionima godina, probijajući se kroz krečnjačke stene i ostavljajući za sobom monumentalne lukove koji i danas prkose vremenu.
PLANINA U SRCU ŠUMADIJE KRIJE TAJNE: Ovde su drevni narodi vadili rudu, tu je iskovan prvi srpski dinar na ĆIRILICI
Ostaci antičkog hrama u naselju dokaz su da su ovde metal tražili i Rimljani
Ne, ovo nisu Alpi - ovo je srpska planina na samo 200 km od Beograda
Ako tražite mesto gde priroda ostavlja bez daha, a svaki pogled podseća na razglednicu, planina Tara je pravi izbor. Sa svojim prostranim šumama, mirnim jezerima i vidikovcima koji oduzimaju dah, Tara je jedno od najlepših mesta u Srbiji za sve zaljubljenike u prirodu i aktivni odmor.
Komentari(0)