Danilo Kiš, jedan od najvećih književnika jugoslovenske književnosti, poznat je po svojim romanima i esejima koji duboko zalaze u teme identiteta, istorije i ljudske sudbine. Ipak, malo je poznato da se na početku svoje književne karijere intenzivno bavio poezijom.
Ove rane pesme, koje je pisao u mladalačkim danima, nikada nisu objavljene za njegovog života, a tek nekoliko rukopisa sačuvano je zahvaljujući njegovim bliskim prijateljima.
Početak kroz poeziju
Kiš je, prema svedočenjima njegovih prijatelja iz studentskih dana, bio fasciniran modernističkom poezijom i često je citirao Pasternaka, Rilkea i Bodlera. Njegove prve književne vežbe bile su upravo pesme, koje je pisao na marginama sveski dok je studirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Teme tih pesama bile su duboko lične – gubitak porodice, traganje za identitetom i čežnja za ljubavlju.
Pesme o majci
Jedan od nepoznatih detalja iz njegovog stvaralaštva jeste serija pesama posvećenih njegovoj majci, koju je duboko poštovao i s kojom je delio složen odnos. U ovim pesmama, Kiš izražava osećaj krivice i tuge zbog odlaska iz rodnog Subotice, kao i osećanje nemoći pred njenom usamljenošću. U jednoj od pesama, koja je sačuvana zahvaljujući prijatelju iz studentskih dana, napisao je:
"Majko, tvoje ruke, kao zima,
čuvaju toplinu nekih davnih kuća.
U njima se ogledaju srušeni svetovi,
i moj beživotni put."
Zašto nije objavljivao poeziju?
Kiš je kasnije govorio da je poezija bila njegov "prolazni trenutak" i da nije bio dovoljno zadovoljan svojim pesmama da bi ih objavio. Smatrao je da proza ima veću snagu da obuhvati kompleksnost ljudskog postojanja, zbog čega je odlučio da se posveti pisanju romana i priča. Ipak, njegove pesme otkrivaju delikatnu i introspektivnu stranu autora, koji je u ranoj fazi svog života tragao za vlastitim glasom.
Pesnički ton u prozi
Iako nije objavljivao poeziju, Kišov književni stil često se opisuje kao poetski. Njegova proza, posebno u delima poput Bašte, pepeo i Enciklopedije mrtvih, prepuna je lirskih opisa, simbolike i ritmičnosti, što otkriva uticaj njegovog ranog bavljenja poezijom.
Sudbina neobjavljenih pesama
Nakon njegove smrti 1989. godine, nekoliko rukopisa s njegovim pesmama pronađeno je među njegovim ličnim stvarima. Iako su neki od njegovih prijatelja predlagali da se te pesme objave, porodica i najbliži saradnici odlučili su da poštuju Kišovu želju da njegovo pesničko stvaralaštvo ostane intimni deo njegovog života.
Ostaje enigma
Danilo Kiš je ostavio dubok trag u književnosti kroz svoju prozu, ali njegovi neobjavljeni stihovi i dalje intrigiraju njegove čitaoce i istraživače. Oni pružaju uvid u emotivnu i introspektivnu dimenziju autora koji je kroz poeziju započeo putovanje ka razumevanju ljudske sudbine.
Ova priča o Kišovim pesmama pokazuje kako su i najskriveniji delovi njegovog stvaralaštva deo mozaika koji čini njegov genijalni opus.
Krstonoša ne stari: Običaj koji nosi i leči
Krstonoše su više od nosilaca ikona — one su čuvari običaja, predanja i zajedničke molitve. U mnogim selima Srbije, još uvek postoji nepokidana nit između naroda i svetih litija koje se vekovima obnavljaju, bez prekida.
Ovo je najjezivija srpska izreka! Mnogi nisu ni svesni njenog jezivog značenja, korene vuče iz doba Osmajlija
Ova izreka se spominje u našoj poznatoj srpskoj pesmi
Kuda je išao put cara Dušana kroz Srbiju? Tragovima vladara koji je sanjao carstvo
Srpski car Dušan nije imao jednu prestonicu, ni jednu stazu. Njegov put bio je mapa naraslog carstva, isprepleten crkvama, tvrđavama i granama moći koje su se pružale ka jugu i istoku.
Šapat hrasta i krst u kori: Kako drvo postaje sveto u Srbiji?
U srcu srpske tradicije ne stoji crkva, već drvo. Sa uklesanim krstom, zapis čuva uspomene na molitve pod otvorenim nebom i tišinu u kojoj su ljudi verovali da Bog sluša.
Dositej se oduševljavao smokvama, vinovom lozom i znanjem: Iz manastirske tišine u svet ukusa i ideja
Pre nego što će postati prvi ministar prosvete moderne Srbije, Dositej je bio monah koji je pobegao iz manastira, čovek koji je govorio više jezika nego što je imao obuće, i putopisac koji je u isti red stavljao znanje, vrlinu — i dobar zalogaj.
Komentari(0)