ŠANTIĆA SU I MUSLIMANI "ISPRATILI" Srpski patriota koji je voleo Hrvaticu, a katolike i muslimane smatrao za braću (VIDEO)
Rođen je 27. maja 1868, a ostavio nam je divnu poeziju, ali ono "šantićevsko" što nam je na ovim prostorima najviše nedostajalo jeste njegov "komšijski patriotizam", koji je kao brata gledao svakog onog ko sa njim deli zemlju i vazduh, bez obzira da li je musliman, Hrvat, Jevrejin...
Prošlo je skoro 100 godina kako veliki srpski pesnik i intelektulac Aleksa Šantić nije više među živima, ali njegov duh i dalje živi kroz njegovu vanvremensku poeziju, koja je i u modernim vremenima našla svoju primenu, uglazbljena u folk i pop aranžmane, pretvorena u hitove glasovima popularnih izvođača, od Himze Polovine do Jadranke Stojaković, od "Emine" do "Što te nema".
Međutim, ono "šantićevsko" što nam je možda najviše nedostajalo na ovim prostorima u poslednjih 20 godina jeste njegov patriotizam, koji je nadilazio nacionalne okvire. Sa jedne strane nacionalista u najčistijem tumačenju ovog pojma, a sa druge kao čovek potekao iz multinacionalne sredine bio je zadojen dubokim poštovanjem prema nesrpskim etnitetima u Hercegovini i rodnom Mostaru. Šantić je braćom smatrao sve narode koji su živeli na ovim prostorima, Hrvate, Bošnjake, jevreje, težio njihovom oslobođenju, ujedinjenju i vođen takvom ideologijom napisao "Ostajte ovde", pesmu-moleban narodu koji je globalna geostrateška pomeranja osetio na svojim plećima.
O značaju Šantića kao pesnika i narodnog tribuna, ali i o tome koliko je nedostatak takvih karaktera bio presudan da poslednjih decenija narodi koje je on nazivao "braćom" iskrvare u krvavom obračunu, koji se sada nastavlja drugim sredstvima, mržnjom i nepoverenjem.
Možda vas zanima:
Ostavio ju je, a onda plačući gledao njene svatove: Ljubav zbog koje je Aleksa Šantić čeznuo do kraja života
Iako je bila spremna da zbog braka s njim pređe u pravoslavlje, jedna od najlepših devojaka u Mostaru nije postala supruga slavnog pesnika
ZVALI SU SE SRPSKA DŽEJN OSTIN, VOLELA JE JEDNOG UDOVCA, OSTALA SAMA DO SMRTI: Neverovatan život Mir-Jam
Neverovatno tužna životna priča naše najpoznatije književnice Milice Jakovljević ostavlja bez daha
Možda vas zanima:
Ostavio ju je, a onda plačući gledao njene svatove: Ljubav zbog koje je Aleksa Šantić čeznuo do kraja života
Iako je bila spremna da zbog braka s njim pređe u pravoslavlje, jedna od najlepših devojaka u Mostaru nije postala supruga slavnog pesnika
ZVALI SU SE SRPSKA DŽEJN OSTIN, VOLELA JE JEDNOG UDOVCA, OSTALA SAMA DO SMRTI: Neverovatan život Mir-Jam
Neverovatno tužna životna priča naše najpoznatije književnice Milice Jakovljević ostavlja bez daha
Možda vas zanima:
Ostavio ju je, a onda plačući gledao njene svatove: Ljubav zbog koje je Aleksa Šantić čeznuo do kraja života
Iako je bila spremna da zbog braka s njim pređe u pravoslavlje, jedna od najlepših devojaka u Mostaru nije postala supruga slavnog pesnika
ZVALI SU SE SRPSKA DŽEJN OSTIN, VOLELA JE JEDNOG UDOVCA, OSTALA SAMA DO SMRTI: Neverovatan život Mir-Jam
Neverovatno tužna životna priča naše najpoznatije književnice Milice Jakovljević ostavlja bez daha
Rani dani uz Dučića i Ćorovića
Aleksa Šantić pripadao je književnom krugu oko mostarskog lista "Zora", koji je pokrenuo s Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem. Današnji teoretičari književnosti tvrde da njegovu poeziju najbolje razumemo prateći njegovu biografiju, koja je ispunjena velikim usponima i padovima, borbama i stalnim odricanjem zarad višeg interesa u koji je gotovo slepo verovao.
Kao rođeni Mostarac, bio je jako vezan za svoj grad, retko kad ga je napuštao i uvek se vraćao, a iza njega ostale su antologijske pesme: "Ostajte ovdje"(1896), "Emina" (1903), "Veče na školju"(1904), "Hasanaginica", "Ne vjeruj" (1905), "Pretprazničko veče" (1910), "Što te nema?" (1897), "O klasje moje" (1910), "Moja otadžbina" (1908), "Mi znamo sudbu" (1907)...
Pošto je živeo u trgovačkoj porodici, ukućani nisu imali dovoljno razumevanja za njegov talenat. Završio je trgovačku školu u Trstu i Ljubljani. Iz Trsta se vratio u Mostar 1883. godine i tu zatekao "neobično mrtvilo", koje je bilo posledica tek ugušenog hercegovačkog ustanka protiv Austrije. Kako piše Svetozar Ćorović, bio je "prvo vreme prilično povučen", vodio knjige u očevoj trgovini i čitao "listove i knjige do kojih je mogao u Mostaru doći". Nekoliko godina kasnije započeo je svoj književni i društveni rad.
Politička borba protiv žuto-crne monarhije
Godine 1887. postaje Šantić saradnik časopisa "Golub", zatim "Bosanske vile", "Nove Zete", "Javora", "Otadžbine.", 1888. osniva i postaje predsednik Srpskog pevačkog društva "Gusle", koje uzima za program negovanje pesme i razvijanje nacionalne svesti. Zatim je izabran za prvog potpredsednika mostarskog pododbora "Prosvete". Godine 1896., kada je pokrenuta "Zora", bio je jedan od njenih prvih urednika.
1902. otišao je u Ženevu, ali je tamo jedva izdržao tri nedelje; u naivnoj pesmi "Ja ne mogu ovde" on je prostosrdačno zavapio kako ne može da podnese tuđinu". 1907. Mostar ga je izabrao kao jednog od svoja četiri predstavnika za prvu skupštinu Narodne organizacije.
Za vreme aneksione krize, sa Svetozarom Ćorovićem i Nikolom Kašikovićem prebegao je u Italiju i stavio se na raspoloženje srpskoj vladi, kao što će to ponoviti i 1912. godine, na početku Balkanskog rata. U Prvom svetskom ratu austrougarske vlasti hapsile su ga kao istaknutog srpskog nacionalistu, a bio je zatim poslanik u Bosanskom saboru.
Romantičar, i životom i delom
- Šantić je bio pjesnik na način starinski, kako se to kaže, romantičarski, koji i životom i djelom podsjeća na neka prohujala vremena. Ima u njegovim stihovima osjetnog daha orijenta koji je takođe blizak našem mentalitetu. U tom smislu, naoko paradoksalno, Šantić je danas značajniji "običnim" čitaocima, nego kritičarima i istoričarima književnosti. Takođe, popularna televizijska serija snimljena i emitovana neposredno uoči rata asocijativno veže Šantića za "zlatno doba" mnogih generacija, a progresivne i ujedinjujuće poruke nekih njegovih stihova nisu ni danas lišene stanovite političke težine, naglašava Muharem Bazdulj.
"Ostajte ovde" - deklaracija o komšiji
Najveća dela Aleksa je stvarao krajem 19. i početkom 20. veka. Na početku stvaralaštva uzori su mu bili srpski pisci Vojislav Ilić, Branko Radičević i Jovan Jovanović Zmaj, a od stranih je najviše poštovao Hajnriha Hajnea, ali je potom izgradio vlastiti pesnički izraz karakterističan po elegičnim motivima i rodoljubivim temama. Pisao je i dramske tekstove i prevodio je sa nemačkog i češkog.
Miljenko Jergović ne može a da se ne priseti pesme koja danas važi za najrodoljubivije delo ovdašnje poezije:
- Napisao je pjesmu "Ostajte ovde" i posvetio je hercegovačkim Muslimanima koji su nakon turskog napuštanja naših krajeva krenuli put Turske, da odlaze iz Hercegovine. Ta pjesma je zapravo neka vrste deklaracije o drugome, deklaracije o komšiji, o komšiji druge vjere. O onome ko se od nas razlikuje, a ko nam zapravo sačinjava dio našeg vlastitog života i dio našeg vlastitog identiteta. I to je nešto po čemu se Aleksa Šantić zaista vrijedi pamtiti i i danas spominjati, ističe književnik Miljenko Jergović i dodaje:
- Pri tom, on je bio, kako bi se reklo, u svakom pogledu svjesni Srbin i srpski patriota iz Hercegovine, međutim njegova srpska orijentacija nije ništa mijenjala u njegovom odnosu prema Muslimanima, ni u njegovom odnosu prema drugoj braći, južnim Slavenima. Njegovo srpstvo je bilo potpuno inkluzivno. Uključivalo je drukčije i različite, što iz današnje perspektive djeluje gotovo pa nevjerovatno i nepostojeće u ovim našim današnjih svjetovima i svjetovima ovih naših današnjih raspravnih patriota. To su stvari po kojima bi vrijedilo Šantića pamtiti, naglašava Jergović.
TV serija o Šantiću zabranjena i zaboravljena
Glumac Branislav Lečić, čiju je karijeru na određen način obeželila uloga Alekse Šantića u istoimenoj seriji, kaže:
- Igrati jednog takvog pesnika, jednog takvog duha i tu dušu osetiti je zaista velika privilegija. Ako moj glumački posao ima smisla, ima zbog toga što neki ljudi koji su ostavili traga u ovom slučaju u pesništvu, poeziji, književnosti, i koji jesu reperi za nekakav duboki emotivni osećaj i patriotizam, a to je upravo Aleksa sa svojom širinom, jesu ostavili traga i na mene. Zato mi je drago da mogu da govorim o Šantiću, koji nije samo oličenje srpskog pesnika, on je veliki jugoslovenski pesnik, smatra glumac i ističe:
- Nije bio šovinista, nego se prema svom narodu odnosio sa dubokom ljubavlju, koja znači voleti biće sopstvenog naroda, a ne mrzeti drugog. Čovek koji ne ceni i ne poštuje sebe ne može da voli ni druge. On je univerzalni pesnik, pesnik velikih emocija, univerzalnog duha i za Muslimane i za sve ostale, naglašava Lečić.
Lečić se seća i da serija nije reprizrana, kao što je običaj kod nas:
- Serija je zbog tehničkih razloga prikazana u celosti samo u Sloveniji, a da bi naši gledaoci videli kraj morali smo da prikažemo film u kome se vidi kraj serije kao deo filma. Ona nikada nije prikazana u celosti ni u Srbiji ni u Hrvatskog, mada je mogla, i to više puta, ali očigledno ta serija nije u političkom skladu sa filozofijom lokalnih političkih feudalaca, koju su na čelu bivših republika, sada država, jer razvija jedan južnosloveski objedinjujući duh, širinu koju je Šantić imao i nosio, zaključuje glumac.
Branislav Lečić: Serija o Šantiću nikada nije prikazana u celosti ni u Srbiji ni u Hrvatskog, mada je mogla, i to više puta, ali očigledno ona nije u skladu sa filozofijom lokalnih političkih feudalaca koji su na čelu ovih država jer razvija jedan južnoslovenski, objedinjujući duh
Miljenko Jergović veli da je današnja civilizacija izgubila osećaj za lepo, pa bi neki novi Šantić verovatno prošao neprimećen.
Danas ne bi prepoznali ni Šekspira ni Šantića
- Nije problem danas u pojedinim pjesnicima i umjetnicima, nego je problem u mjestu poezije, mjestu književnosti, umjetnosti u našim današnjim društvima. Danas bi se mogao pojaviti neki balkanski, srpski i južnoslavenski Šekspir ili Servantes, a vi ga sasvim sigurno ne biste prepoznali jer živite u društvima gdje je kultura zadnja rupa na svirali. Šantić je ipak živio u vrijeme kada su, bez obzira na niski stepen pismenosti, u odnosu na ovo naše vrijeme, umjetnost i kultura ipak kod nas igrali puno važniju ulogu, zaključuje Jergović.
Aleksa Šantić je umro od tuberkoloze u Mostaru 2. februara 1924. Kada se čulo za njegovu smrt, "Mostar je sav bio u crnini". Sve radnje i svi dućani su bili zatvoreni, a narod je krenuo ka kući Ćorovića, da oda poslednju počast "najvećem pesniku po duši i srcu". Brojne delegacije, srpske, hrvatske i muslimanske su doputovale u Šantićev rodni grad, neki su pešačili i po 40 kilometara, da po pravoslavnom obredu isprate velikog pesnika.
Čak je i mujezin, u trenucima kada je povorka prolazila pored džamije, sa minareta otpevao poslednju molitvu praštanja.
Njegove pesme, pored "Emine" - koju je lično uglazbio, u muziku su pretvorili Jadranka Stojaković ("Što te nema"), Dragan Stojnić ("I opet mi duša sve o tebi sanja"), ali i mnogi drugi.
Nasleđe
Aleksa Šantić je selo u Srbiji nazvano po ovom pesniku. Slikan je i na konvertibilnim markama u Bosni i Hercegovini. 1920. godine Sokolski savez u Mostaru dobio je ime po Šantiću. Skupština opštine Mostar 1969. godine ustanovila je Nagradu za književnost „Aleksa Šantić“ u čast centinela njegovog rođenja.
Bista Alekse Šantića postavljena je u parku Kalemegdan u Beogradu, Srbija.
Osamdesetih godina prošlog veka u njegovo sećanje snimljen je film pod nazivom Moj brat Aleksa.
Izvor: ekspres, vikipedija
Lepote Srbije su i na Viberu gde vam donosimo razne priče, pridružite se našoj zajednici.
Ukoliko volite predivne fotografije naše zemlje, zapratite našu Instagram stranicu.
BONUS VIDEO:
8 GENIJALNIH NAČINA DA ISKORISTITE LJUSKE OD JAJA: Čist blagoslov prirode koji nikako ne smete baciti!
Ljuska od jaja nije samo posuda koje u sebi krije žumance i belance, ona je dokaz da se priroda pobrinula za sve, te da je napravila savršeno pakovanje
RADNO VREME ZANATSKIH I TRGOVINSKIH OBJEKATA ZA VREME PRAZNIKA: Različita satnica za 1. maj i Vaskrs
Svi trgovinski i zanatski objekti u dane prvomajskih i vaskršnjih praznika mogu biti otvoreni i mogu raditi duže od radnog vremena navedenog u saopštenju Sekretarijata za privredu.
Suvoborski Čak Noris, jači od groma i od konja: Mladena i Kokana udarila sila nebeska, životinja odmah nastradala a njemu nije bilo ništa - postao medicinski fenomen
U svakodnevnom govoru često možemo čuti da kada je nešto zaista teško ostvarivo kažete pre će me udariti grom nego to da se desi.
Studentski dom košta samo 10 evra mesečno, a dobija se i zagarantovana novčana stipendija: Besplatno školovanje za srpske srednjoškolce u Rusiji
Srednjoškolci iz Ljubovije ovog leta imaće priliku da tokom raspusta odu u Rusiju, na besplatno usavršavanje znanja i to na jednom od 500 ponudjenih univerziteta. Gost Srednje škole “Vuk Karadžić” u Ljuboviji bio je predstavnik Ruskog Doma Vojislav Milić.
BAŠTENSKI RADOVI U MAJU: Evo šta morate da posadite ovog meseca, ako hoćete da imate lepu baštu!
Proleće je stiglo, a sa njim i radni zadaci koji čekaju na vredne baštovane
Komentari(0)