NAJVAŽNIJI VODENI RESURS NA KOSOVU I METOHIJI KOJI KRIJE MNOGE TAJNE Brana kojom je jezero pregrađeno jedna je od najvećih zemljanih brana u Evropi

Jovan Kragović

13:13

Turizam 0

Akumulaciono veštačko jezero Gazivode se nalazi na reci Ibar i jednim delom pripada opštini Tutin na jugozapadu Srbije, dok drugim delom zahvata opštinu Zubin Potok na Kosovu i Metohiji.

NAJVAŽNIJI VODENI RESURS NA KOSOVU I METOHIJI KOJI KRIJE MNOGE TAJNE Brana kojom je jezero pregrađeno jedna je od najvećih zemljanih brana u Evropi
Shutterstock

 

Ukupna površina jezera iznosi 11.9 km2, a zapremina 0.38 km3. Najveća dužina jezera broji 24 km, a na svojoj najdubljoj tački jezero je duboko 105 metara.

Jezero Gazivode je podigla firma iz Beograda pod nazivom Hidrotehnika-Hidroenergetika. Podizanje je trajalo od 1973. do 1977. godine.

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Naime, ova firma je podigla veliku glinenu branu na teritoriji sela Gazivode. U to vreme, ovo je bila možda jedna od najvećih glinenih brana na našem kontinentu. Projekat za izgradnju glinene brane uradila je kompanija “Energoprojekt”, takođe iz Beograda.

Shutterstock

Shutterstock

Shutterstock

Na jezeru se nalazi i mala hidrocentrala, a voda iz jezera Gazivode se uz pomoć kanala sprovodi sve do Gračaničkog jezera, pa se tako Priština snabdeva vodom. Čitav ovaj vodeni sistem služi i za rashlađivanje koje je neophodno termoelektrani “Obilić”.

Podaci koji se otkrivaju pregledanjem dokumentacije i nedavnim arheološkim istraživanjima dozvoljavaju nam da ozbiljnije sagledamo činjenicu da je ovo jezero predmet jednog od gorućih pitanja vezanih za trenutna politička i geostrateška dešavanja u našoj državi, kao i da se na dnu ovog jezera nalaze vredni ostaci koji svedoče o minulim vekovima i burnoj istoriji rane srpske državnosti, ali i tragovi koji govore o nemarnosti bivših komunističkih vlasti koje su dozvolile da mnoge značajne relikvije ostanu ispod površine vode ovog jezera.

 

U toku gradnje i akumulacije jezera, projekat je podrazumevao da se potopi ukupno 14 sela koja su mahom bila srpska. U isto vreme, tom prilikom je potopljeno i nekoliko crkava, seoskih grobalja, ali i vrlo vredni ostaci srednjovekovnih dvorova kraljice Jelene Anžujske, žene srpskog vladara Uroša I.

Iako se znalo za sva ova kulturna blaga i možemo slobodno reći, za svetu srpsku zemlju koja je čuvala ovo bogatstvo, kotlina Ibarskog Kolašina na teritoriji Kosova i Metohije je potopljena, stanovnici su iseljeni, a jezero Gazivode vaskrsava kao vrlo sporna stavka u tekućim teškim pregovorima između Prištine i Beograda.

I jezero i hidrocentrala koja se nalazi kod Zubinog Potoka, su vrlo važni u energetskom smislu, naročito za sever Kosova, ali kako kažu naši čelnici, i za čitavu Srbiju.

 

Jezero Gazivode je vrlo tajnovito i do skoro jedino potpuno neistraženo jezero na Balkanu. Zahvaljujući međunarodnom timu naučnika i velikom zalaganju i entuzijazmu dr Dušana Jovovića i njegovog tima, tokom 2017. godine otpočelo je otkrivanje vrednih tragova naše kulturne baštine koja obogaćuju svetsku istorijsku, naučnu, kulturnu javnost.

U timu istraživača se nalaze istoričarka Katarina Mitrović, direktor Muzeja Srpske pravoslavne crkve Vladar Radovanović, direktorka Muzeja Hercegovine u Trebinju Ivana Grujić, brojni naučnici iz Nemačke, Austrije, Rusije, kao i ronilački tim koji predvodi Božana Ostojić.

Projekat su pomogli i brojni potomci raseljenih Srba iz mesta koje je evakuisano kako bi se jezero napravilo, potom monahinje manastira Gradac i brojni biofizički antropolozi, teolozi i arheolozi.

Posle mnogo meseci pripreme, internacionalni tim podvodnih arheologa i naučnika pronašao je neprocenjiva kulturološka i istorijska blaga ispod površine jezera: 3 tvrđave, 5 srednjovekovnih crkava, 4 rimska groblja, dvor, odnosno ostatke palate Jelene Anžujske i prvu školu za dame.

Smatra se da je iz dvora u selu Brnjaci koje je potopljeno, kraljica Jelena vladala teritorijom Trebinja, Plava, Poibarja i Zete

Godišnji prihod hidrocentrale je ekonomski značajan jer bi mogao da iznosi i do deset miliona evra. Hidroelektranom Gazivode kao i trafostanicom Valač upravlja Javno preduzeće “Ibar”, a čitava elektrana je u vlasništvu Elektroprivrede Srbije.

Vlasti u Prištini žele da stave elektranu Gazivode pod svoju vlast, odnosno u tzv. kosovski sistem.

Jezero Gazivode na mapi: 

 

 

 
POVEZANE VESTI
Tagovi:
Gazivode srbija kosovo i metohija jezero

Komentari(0)

Loading