BEOGRADSKO ČETVOROJEVANĐELJE Nije nastala pod okriljem crkve, svaki primerak je drugačiji i svedoči o srednjovekovnom Beogradu
Knjiga poznata kao „Beogradsko četvorojevanđelje“, koja predstavlja dragocen izvor za upoznavanje prilika u Beogradu sredinom XVI veka, je prva knjiga štampana u Beogradu, i to 17. avgusta 1552. godine. Zanimljivo je da je svaki sačuvani primerak knjige drugačiji.
Knjigu je krupnim ćiriličnim slovima štampao Trojan Gundulić, član Dubrovačke kolonije u Beogradu, u štampariji koju je osnovao knez Radiša Dmitrović.
Zove se još i Četvoroblagovestije. Sadrži četiri kanonska jevanđelja.
Crtana slova su ukrašena stilizovanim listićima ili iskićena belim lozicama. Tip slova i inicijala preuzet je iz starih srpskih rukopisnih knjiga (uticaj srednjovekovnog sopoćanskog slikarstva).
Knjiga je ukrašena bogatim ornamentima urađenim u kuvanom drvetu orahovine.
Četvorojevanđelje sadrži osam velikih ornamenata i 392 inicijala. Uglovi i spoljne strane isprepletani su belim šarama.
Knjiga „Beogradsko četvorojevanđelje“ spada u najbolja ostvarenja starog srpskog štamparstva.
WIKIMEDIA COMMONS/Sabina Huk
Ova knjiga bila je poslednje izdanje štampano za vreme Osmanske vlasti u Srbiji, a Beograd jedini grad na Balkanskom poluostrvu koji je u 16. veku imao štampariju u kojoj su stvarane knjige na srpskoslovenskom jeziku.
Kraj 16. veka obeležen je restriktivnom politikom sultana Selima Drugog i doneo je gušenje daljih pokušaja da se štamparska delatnost koliko-toliko sačuva. Ovakvo stanje potrajalo je naredna dva stoleća, sve do obnove štamparstva godine 1831.
Svojom starinom, sadržinom teksta, jezikom, tipografskim i estetskim osobenostima Beogradsko Četvorojevanđelje predstavlja svojevrsni spomenik srpske kulture i pismenosti. Knjiga je zaštićena zakonom kao kulturna baština od izuzetnog značaja.
Poslednja dva lista sadrže pogovor koji donosi uvid o osobenostima života srednjovekovnog Beograda i predstavlja autentično svedočanstvo vremena u kom je nastalo.
Iako je imala bogoslužbenu ulogu, knjiga nije nastala pod okriljem crkve. U to vreme crkva je, usled materijalnih okolnosti, davala prednost prepisivačkom radu. Izlivanje slova i štampanje bilo je skup posao.
Zanimljivo je da je svaki sačuvani primerak knjige drugačiji.
Lepote Srbije su i na Viberu gde vam donosimo razne priče, pridružite se našoj zajednici.
BONUS VIDEO:
Zaboravljeni običaj "povezivanja sudbine": Kako su se u Srbiji nekada vezivali čvorovi za ljubav, plodnost i sreću
U mnogim krajevima Srbije, žene su vekovima praktikovale tihi običaj vezivanja čvorova na platnu, koncu ili travi – verujući da se tako može "zavezati" sudbina, ljubav ili zdravlje.
Ko je bila Milka Grgurova-Aleksić: Prva srpska glumica i zaboravljena autorka memoara iz 19. veka
Dok se sećamo njenih uloga na sceni, gotovo niko ne zna da je Milka Grgurova ostavila i dragocene memoare – svedočanstvo o kulturi, društvu i borbi jedne žene u svetu umetnosti.
Ko je bio Milorad Popović Šapčanin: Prvi srpski pisac koji je spojio epsko i realističko, pa nestao iz udžbenika
Iako je bio cenjen u svoje vreme, pokretao časopise, pisao o životu običnog naroda i bio pionir dečje književnosti, danas gotovo niko ne zna ko je Milorad Popović Šapčanin.
Šta kriju "Pisma iz Italije" Laze Kostića: Zaboravljena knjiga koja otkriva duhovni preobražaj pesnika daleko od Lenke
Dok se uvek govori o njegovoj ljubavi prema Lenki i pesmi "Santa Maria della Salute", retko se piše o knjizi u kojoj Laza Kostić piše o Veneciji, slobodi i sudbini Srba – sa obala Italije.
Noć kada se ne spava: "Čuvanje vetra" na Tari – zaboravljeni običaj pred Đurđevdan
Na visoravnima Tare i u zabačenim selima zapadne Srbije, mladi su nekada noć uoči Đurđevdana provodili budni, na vetrovitim vrhovima, kako bi prizvali zdravlje i plodnu godinu.
Komentari(0)