Crkva koju je podigla žena despota: Sretenjski hram u Krušedolu – tiha zadužbina Angeline Branković
U senci slavnog manastira, na uzvišenju kraj voćnjaka, stoji skromna bela crkva koja krije veliku priču o jednoj ženi, njenoj veri i istoriji koje se više niko ne seća naglas
Zadužbina majke srpske svetiteljske loze
Na obroncima Krušedola, okružena zelenilom i tišinom, nalazi se Sretenjska crkva, jedan od najnepoznatijih, a istorijski izuzetno značajnih hramova Fruške gore. Sagradila ju je despotica Angelina Branković, udovica despota Stefana Brankovića i majka svetitelja Maksima (Đorđa) Brankovića. Crkva je podignuta u okviru nekadašnjeg ženskog manastira koji je bio posvećen Svetom Jovanu Zlatoustom, a kasnije, kao i danas, poznata je kao Sretenjska crkva, po prazniku Sretenja Gospodnjeg.
Jedina crkva koju je podigla srpska vladarka
Možda vas zanima:
Sutra slavimo SRETENJE: Crveno slovo u kalendaru i važan ISTORIJSKI DAN za SRBIJU - Koja se sve verovanja vezuju za ovaj praznik?
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici sutra slave Sretenje Gospodnje, veliki praznik koji je u kalendaru obeležen crvenim slovom
Letnja slava u šljiviku: Kako su se nekada slavile Presvete, Ognjena Marija i Ilindan u selima Srbije
U avgustu, kad šljive počnu da zru, a zemlja miruje pred jesen, srpska sela obeležavala su letnje slave pod vedrim nebom – često u šljiviku, pod krošnjama koje su svedočile i molitvama i veselju. Ove slave nisu bile samo verski čin – one su bile i zavet, i porodični sabor, i kolektivna molitva naroda koji je znao da živi u ritmu prirode.
Možda vas zanima:
Sutra slavimo SRETENJE: Crveno slovo u kalendaru i važan ISTORIJSKI DAN za SRBIJU - Koja se sve verovanja vezuju za ovaj praznik?
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici sutra slave Sretenje Gospodnje, veliki praznik koji je u kalendaru obeležen crvenim slovom
Letnja slava u šljiviku: Kako su se nekada slavile Presvete, Ognjena Marija i Ilindan u selima Srbije
U avgustu, kad šljive počnu da zru, a zemlja miruje pred jesen, srpska sela obeležavala su letnje slave pod vedrim nebom – često u šljiviku, pod krošnjama koje su svedočile i molitvama i veselju. Ove slave nisu bile samo verski čin – one su bile i zavet, i porodični sabor, i kolektivna molitva naroda koji je znao da živi u ritmu prirode.
Možda vas zanima:
Sutra slavimo SRETENJE: Crveno slovo u kalendaru i važan ISTORIJSKI DAN za SRBIJU - Koja se sve verovanja vezuju za ovaj praznik?
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici sutra slave Sretenje Gospodnje, veliki praznik koji je u kalendaru obeležen crvenim slovom
Letnja slava u šljiviku: Kako su se nekada slavile Presvete, Ognjena Marija i Ilindan u selima Srbije
U avgustu, kad šljive počnu da zru, a zemlja miruje pred jesen, srpska sela obeležavala su letnje slave pod vedrim nebom – često u šljiviku, pod krošnjama koje su svedočile i molitvama i veselju. Ove slave nisu bile samo verski čin – one su bile i zavet, i porodični sabor, i kolektivna molitva naroda koji je znao da živi u ritmu prirode.
U narodnoj tradiciji, despotica Angelina je poznata kao sveta žena, monahinja, progonjenica, zaštitnica siromašnih i hodočasnica koja je zajedno sa decom bežala kroz tadašnje ugarske zemlje. Ova crkva je jedini poznati hram koji je podigla žena iz loze Brankovića, i upravo zato ima posebno mesto u istoriji srpske crkvene arhitekture. Nije podizana za slavu, već za utehu – njoj, ženama koje su tu bile monahinje, i dušama koje su bežale iz porobljene Srbije.
Arhitektura jednostavna, ali značenjem bogata
Crkva je malih dimenzija, jednobrodna sa oltarskom apsidom i visokom zvonik-kulom, koja je kasnije dograđivana. Na ulazu se nalazi skromna freska koja prikazuje susret Isusa sa starcem Simeonom – simbol predaje i poverenja u volju Božiju. Zidovi su jednostavni, bez ukrasa, ali na grobnim pločama u porti nalaze se simboli lobanje i ukrštenih kostiju, što ukazuje na prisustvo starog groblja i davno zaboravljenih monahinja.
Zastava koja i dalje vijori
Ispred crkve stoji visok jarbol sa srpskom trobojkom, što je retkost za ovako male seoske hramove. Zastava se ne spušta ni po jakom vetru, što meštani tumače kao znak da ovo mesto i dalje ima svog nebeskog zaštitnika. Iako jednostavna i usamljena, crkva i danas okuplja vernike tokom praznika Sretenja, kada se služi liturgija i pale sveće za pokoj duša onih koje istorija nije zapisala.
Zanimljivosti koje govore više od zidova
– Crkvu je podigla despotica Angelina, kasnije monahinja i svetiteljka, čije mošti se danas čuvaju u Krušedolu.
– Bila je deo ženskog manastira, koji je vremenom nestao, ali se njegovo postojanje potvrđuje kroz spomenike i narodno predanje.
– Na jednoj od ploča u porti nalazi se reljef lobanje sa ukrštenim kostima, jedan od najstarijih simbola smrtnosti u srpskoj ikonografiji.
– Freska iznad ulaza nosi potpis ikonopisca i godinu izrade – 2023. godina, što znači da se obnova umetnosti i dalje događa.
– Crkva je u poslednjoj deceniji obnovljena zalaganjem lokalnog stanovništva i vernika iz okoline Iriga i Krušedola.
Hram koji vredi tišine
Sretenjska crkva u Krušedolu nije na mapi velikih turističkih ruta, ali je na mapi duhovnog pamćenja. To je mesto gde je jedna žena iz srednjeg veka, u doba razaranja i izgnanstva, odlučila da podigne hram – ne da bi ostavila trag u kamenu, već da bi podigla dušu narodu. I možda zato i danas, kad stanete ispred nje, sve oko vas na trenutak utihne.
Pletenje venaca od bosiljka i zvezdana: Zaboravljena letnja praksa protiv uroka i vrućine
U avgustu, kad sunce prži, a bilje miriše najjače, srpska sela su vekovima imala jedan poseban, tih običaj – pletenje venaca od bosiljka, zvezdana, nevena i kantariona. Ovi mirisni krugovi nisu bili samo ukras: verovalo se da imaju moć da štite dom od zla, decu od uroka i starije od letnje nemoći.
Letnja slava u šljiviku: Kako su se nekada slavile Presvete, Ognjena Marija i Ilindan u selima Srbije
U avgustu, kad šljive počnu da zru, a zemlja miruje pred jesen, srpska sela obeležavala su letnje slave pod vedrim nebom – često u šljiviku, pod krošnjama koje su svedočile i molitvama i veselju. Ove slave nisu bile samo verski čin – one su bile i zavet, i porodični sabor, i kolektivna molitva naroda koji je znao da živi u ritmu prirode.
Crkva koju je podigla žena despota: Sretenjski hram u Krušedolu – tiha zadužbina Angeline Branković
U senci slavnog manastira, na uzvišenju kraj voćnjaka, stoji skromna bela crkva koja krije veliku priču o jednoj ženi, njenoj veri i istoriji koje se više niko ne seća naglas
Zlatne kupole iznad Banstola: Prva pravoslavna crkva posvećena žrtvama "Oluje" sagrađena u ruskom stilu
Na obroncima Fruške gore, u selu Banstol, podignut je hram koji nije samo verski objekat – već i zavet, spomen i kulturna veza između Srbije i Rusije
OVU TAJNU PESME "VIDOVDAN" SKORO NIKO NE ZNA: Bila je želja najvoljenijeg Srbina
Goca, koja je bila Zaharova supruga, smatra da je u pitanju i druga himna našeg naroda
Komentari(0)