Šta se krije na dnu Dunava? Priče o drevnim gradovima koje je progutala voda
Tokom izgradnje hidroelektrane Đerdap 1960-ih godina, Dunav je zauvek promenio tok, a desetine drevnih gradova, sela i arheoloških lokaliteta završili su pod vodom. Među njima su bila i rimska utvrđenja, srednjovekovni trgovi i drevna naselja koja su vekovima bila deo istorije Balkana. Šta se zaista krije na dnu Dunava i da li će ove izgubljene civilizacije ikada biti istražene?
Potopljeni gradovi – šta je nestalo ispod Dunava?
Jedan od najpoznatijih lokaliteta koji su nestali pod vodama Đerdapa je rimski grad Lederata, koji se nalazio u blizini današnjeg Donjeg Milanovca. Ovaj grad je bio deo Limesa, velikog sistema utvrđenja kojim su Rimljani štitili granicu carstva od upada varvara.
Možda vas zanima:
TAMO GDE JE ROĐENA CIVILIZACIJA Mesto u Srbiji koje ostavlja bez daha i kome ćete se uvek vraćati
Na zasedanju Izvršnog saveta Uneska, potvrđena je odluka o izboru Geo-parka Đerdap za jedan od 15 novih geo-parkova u svetu.
Dunavski alasi iz Grocke: Čuvari drevnog zanata ribolova
Na obalama Dunava, u slikovitom gradiću Grocka, i danas opstaje tradicija dunavskih alasa, poslednjih čuvara starog načina ribolova u Srbiji.
Možda vas zanima:
TAMO GDE JE ROĐENA CIVILIZACIJA Mesto u Srbiji koje ostavlja bez daha i kome ćete se uvek vraćati
Na zasedanju Izvršnog saveta Uneska, potvrđena je odluka o izboru Geo-parka Đerdap za jedan od 15 novih geo-parkova u svetu.
Dunavski alasi iz Grocke: Čuvari drevnog zanata ribolova
Na obalama Dunava, u slikovitom gradiću Grocka, i danas opstaje tradicija dunavskih alasa, poslednjih čuvara starog načina ribolova u Srbiji.
Možda vas zanima:
TAMO GDE JE ROĐENA CIVILIZACIJA Mesto u Srbiji koje ostavlja bez daha i kome ćete se uvek vraćati
Na zasedanju Izvršnog saveta Uneska, potvrđena je odluka o izboru Geo-parka Đerdap za jedan od 15 novih geo-parkova u svetu.
Dunavski alasi iz Grocke: Čuvari drevnog zanata ribolova
Na obalama Dunava, u slikovitom gradiću Grocka, i danas opstaje tradicija dunavskih alasa, poslednjih čuvara starog načina ribolova u Srbiji.
Pored njega, ispod vode su ostaci još nekoliko značajnih lokaliteta:
- Tvrđava Golubački grad – deo bedema i nižih kula ostao je pod vodom nakon podizanja nivoa Dunava.
- Trajanov most – nekada jedan od najvećih mostova antičkog sveta, danas se njegovi temelji mogu videti samo pri niskom vodostaju.
- Srednjovekovna naselja i groblja – mnoga sela i arheološka nalazišta bila su trajno potopljena.
Ovi lokaliteti su nekada činili ključni deo istorije ovog regiona, ali su danas skriveni ispod talasa Dunava, daleko od očiju istraživača i turista.
Kako su nestali gradovi? Veliki projekat hidroelektrane Đerdap
Hidroelektrana Đerdap I, koja je završena 1972. godine, bila je jedan od najvećih građevinskih poduhvata u bivšoj Jugoslaviji. Da bi se omogućila izgradnja brane, nivo Dunava je podignut za oko 35 metara, što je dovelo do potapanja čitavih naselja.
Sela koja su tada nestala pod vodom su:
- Donji Milanovac (staro naselje)
- Golubinje
- Tekija (stari deo sela)
Stanovnici su morali da napuste svoja vekovna ognjišta, a nova naselja su podignuta na višim nadmorskim visinama. Međutim, stari gradovi, crkve i groblja ostali su zauvek ispod površine Dunava.
Mogu li se izgubljeni gradovi ikada istražiti?
Iako su arheolozi pre potapanja pokušali da dokumentuju što više lokaliteta, mnoge tajne su ostale neotkrivene. Danas se koristi podvodna arheologija kako bi se istražili ostaci potopljenih lokaliteta, ali dubina i snaga Dunava čine ovaj zadatak izuzetno teškim.
Međutim, nekoliko ekspedicija je pokušalo da pronađe tragove prošlosti:
- 2013. godine, sonarno skeniranje otkrilo je neobične strukture koje bi mogle biti deo rimskih građevina.
- Ronioci su nekoliko puta pronašli ostatke antičkih cigli i kamenih blokova, ali precizno lociranje gradova je i dalje izazov.
- Zabeleženi su tragovi potopljenih puteva i zidina, ali zbog jake struje Dunava pristup ovim lokalitetima je ograničen.
U budućnosti, naprednija tehnologija mogla bi omogućiti detaljno mapiranje potopljenih gradova, a možda čak i otkriti do sada nepoznate lokalitete.
Mitovi i legende o izgubljenim civilizacijama u Đerdapu
Osim istorijskih podataka, postoje i brojne legende o onome što se krije na dnu Dunava. Prema nekim pričama, u Đerdapu su nekada postojale gradine drevnih naroda koji su nestali bez traga, a Dunav je samo „zaključao“ njihove tajne.
Jedna od najpoznatijih legendi kaže da se u jednom od potopljenih mesta nalazi crkva sa zlatnim zvonom, koje se povremeno može čuti kada je vodostaj izuzetno nizak. Iako za ovo ne postoje dokazi, priče i dalje kruže među meštanima.
Takođe, postoje tvrdnje da su Rimljani imali podzemne prolaze i tunele ispod Dunava, koji su možda i danas netaknuti negde ispod vode.
Kako posetiti i istražiti ove lokalitete danas?
Iako su drevni gradovi pod vodom, postoje načini da se oseti njihova istorija:
📍 Najbolje tačke za istraživanje Đerdapa:
- Golubačka tvrđava – mesto gde se i danas vide ostaci zidina iznad i ispod vode.
- Donji Milanovac – grad koji je preseljen, ali i dalje čuva priče o starom naselju ispod Dunava.
- Trajanova tabla – jedan od retkih sačuvanih tragova rimskog prisustva u Đerdapu.
- Vidikovac Kovilovo – sa kojeg se može videti šira oblast potopljenih teritorija.
Za one koji žele dublje istraživanje, moguće je pridružiti se organizovanim ekspedicijama ronioca i istraživača, koje povremeno organizuju sonarno mapiranje i podvodne preglede.
Dunav čuva svoje tajne, ali možda ne zauvek
Gvozdena kapija Dunava nije samo prirodni fenomen – ona je i ogroman istorijski arhiv sakriven pod vodom. Iako su mnoga naselja nestala, njihovi temelji i dalje stoje ispod talasa, čekajući trenutak kada će moderna tehnologija omogućiti njihovo istraživanje.
Možda će jednog dana sonarno skeniranje i napredna podvodna arheologija otkriti potpuni oblik drevnih gradova koji su nestali. Do tada, ostaju nam priče, legende i misterija Đerdapa.
Da li biste voleli da posetite ova mesta i istražite priče o izgubljenim civilizacijama? Ostavite komentar i podelite svoje mišljenje!
Tajna afera kralja Milana: Ljubav, politika i skandal na dvoru
Kralj Milan Obrenović bio je jedna od najkontroverznijih ličnosti srpske istorije krajem 19. veka. Njegov život obeležili su burni politički potezi, ratovi, ali i ljubavni skandali. Dok se u udžbenicima najviše piše o njegovom sukobljenom braku sa kraljicom Natalijom, malo se govori o ljubavnim aferama koje su potresale dvor i Beograd.
Skandal u Kragujevcu 1835: Kako je prva srpska zastava izazvala međunarodni incident
Malo ko zna da je uvođenje prve zvanične srpske zastave 1835. godine izazvalo pravi diplomatski skandal i gotovo koštalo Srbiju političke stabilnosti.
Dvoboji u Beogradu: Kada su čast i ljubav odlučivane pištoljem
U 19. i početkom 20. veka Beograd nije bio samo centar politike i trgovine, već i mesto gde su se sporovi često rešavali – dvobojem. Iako zvuči kao scena iz romana, dvoboji su zaista bili prisutni u srpskom društvu, naročito među oficirima, političarima i uglednim građanima.
Čovek koji je zavoleo srpski narod više od mnogih domaćih sinova - Arčibald Rajs, stranac u Srbiji, srce na Kajmakčalanu
Kada je 1914. godine stigao u ratom zahvaćenu Srbiju, švajcarski naučnik Arčibald Rajs nije mogao ni da nasluti da će ova zemlja postati njegova druga domovina. Došao je da beleži zločine nad civilima, a ostao zauvek u srcima Srba – toliko da mu je srce posle smrti preneto na Kajmakčalan, među vojnike koje je voleo.
OVAJ SRBIN JE IZAZVAO RAT U KOJEM JE POGINULO 18 MILIONA LJUDI I SRUŠIO SRPSKU DINASTIJU: Streljali su ga sami Srbi
U vreme vladavine kralja Aleksandra Obrenovića, zbog lošeg stanja u zemlji, smislio je i organizovao oficirski puč kraljevskog para Obrenović
Komentari(0)