Priča o prvoj srpskoj apoteci: Gde su naši preci tražili lekove i šta je bio čuveni "lek za sve"

Izvor: Kiza Rock

15:00

Kultura 0

U doba kada su bolesti bile česte, a lekovi retkost, prva srpska apoteka nije bila samo mesto gde su se prodavali lekovi – bila je simbol napretka, znanja i nade za mnoge generacije.

apoteka
Shutterstock

 Njena priča počinje u XVIII veku, u vreme Habzburške monarhije, kada su se srpska naselja na severu, pod uticajem zapadnoevropske kulture, prvi put susrela sa organizovanom medicinskom praksom.

Gde i kada je otvorena prva apoteka?

Prva apoteka na teritoriji današnje Srbije osnovana je 1734. godine u Sentandreji, tada značajnom srpskom kulturnom i privrednom centru u Ugarskoj (danas Mađarska). Apoteku je otvorio apotekar Johan Bartolomej Valdhart, uz odobrenje austrijskih vlasti. Bila je poznata kao Apotheca Militaris i prvenstveno je služila vojnoj garnizonskoj bolnici, ali je uskoro postala dostupna i lokalnom stanovništvu.

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

U užem delu današnje Srbije, prva apoteka otvorena je u Beogradu 1784. godine, pod nazivom "Apoteka kod zlatnog lava." Osnivač je bio apotekar Adolf Trajher, koji je uz pomoć beogradskih trgovaca uspostavio ovu ustanovu kao deo šireg plana za unapređenje zdravstvene zaštite.

Kako su izgledale prve apoteke?

Prve apoteke više su ličile na male laboratorije nego na prodavnice koje danas poznajemo. Bile su opremljene staklenim bocama, porculanskim teglama i drvenim kutijama, u kojima su se čuvali lekovi, tinkture, sušeno bilje i razni eliksiri. Apotekari su ručno pripremali lekove, mešajući biljke, minerale i prirodne sastojke prema receptima prepisanim od lekara.

Pored toga, apoteke su bile mesta gde su se prodavali i drugi korisni proizvodi: mast za rane, prašak za zube, sirupi za kašalj, ali i predmeti za svakodnevnu upotrebu, poput parfema i sapuna.

Odakle su dolazili lekovi?

Veliki deo lekova pravljen je od biljaka koje su se uzgajale ili sakupljale u lokalnim šumama i na livadama. Kamiliča, majčina dušica, kantarion i hajdučka trava bile su osnovne komponente mnogih preparata. Lekovi poput opijuma, kininovog praha i specifičnih tinktura uvoženi su iz zapadne Evrope i Bliskog istoka.

Apotekari su često sarađivali s lokalnim travarima i narodnim lekarima, čime su tradicionalna znanja bila integrisana u savremeniju medicinsku praksu.

Zanimljivosti iz prakse prve srpske apoteke

  • Simbolika naziva: "Apoteka kod zlatnog lava" nije samo nosila ime radi estetike. Lav je bio simbol snage i izdržljivosti, što je apoteka želela da prenese na svoje pacijente.
  • Ručno pisani recepti: Prvi recepti bili su pisani na latinskom jeziku, što je zahtevalo dodatnu pismenost i obuku kako apotekara, tako i lekara.
  • Lek za sve: Jedan od najpopularnijih proizvoda u apotekama bio je "univerzalni eliksir zdravlja," koji je često sadržavao alkohol, aromatične biljke i začine, a koristio se za jačanje organizma.

Apoteka kao mesto prosvetiteljstva

Apoteke su u to vreme bile i centri znanja. Apotekari su bili među najobrazovanijim ljudima svog doba, a njihova stručnost često je bila presudna za lečenje u zajednici. Često su delili savete o higijeni, ishrani i prevenciji bolesti, čime su postali značajni prosvetiteljski autoriteti.

Širenje apotekarske mreže

Kako su se gradovi razvijali, tako su apoteke postajale dostupnije širom Srbije. Do polovine XIX veka, apoteke su otvorene u Novom Sadu, Nišu, Kragujevcu i drugim većim mestima. Prvi srpski apotekari, kao što je bio Pavle Ilić, doneli su ideju o obrazovanju domaćih stručnjaka i unapređenju apotekarske mreže.

Nasleđe prve srpske apoteke

Danas, sećanje na prve srpske apoteke čuva se kroz muzeje i arhive. "Apoteka kod zlatnog lava" više ne postoji, ali njeno ime i istorijski značaj ostaju zapisani u knjigama i pričama. U Sentandreji, rekonstruisana apoteka pruža uvid u način rada i značaj ovih institucija u prošlim vekovima.

POVEZANE VESTI
Tagovi:
APOTEKA lekovi

Komentari(0)

Loading