Da li znate da je stroj za pečenje rakije bio prvi srpski patent: Kako su izgledali tadašnji pronalasci?
U Muzeju nauke i tehnike možete videnti i patenei velikana srpske nauke poput akademika Mihaila Petrovića Alasa, dr Vladimira Stanojevića i akademika Miomira Vukobratovića.
Još su vladari iz doba Nemanjića imali na svojim dvorovima strane lekare koji su se bavili destilacijom i time proizvodili nešto što podseća na današnju lozovaču, komovicu i travarice.
Kasnije je rakija počela da se pravi od voća, a kada su uvedeni bakarni kazani, koji su i dan-danas neprevaziđeni, to postaje jedna ozbiljna delatnost, a rakija dobija titulu pića "bez kojeg se ne može" u Srbiji.
Zato i ne čudi da je prvi srpski registrovani patent bio upravo stroj za pečenje rakije. Kako je to izgledalo, može se videti na izložbi "Čuvari inovacija – 100 godina od prvog srpskog patenta" koju možete posetiti u Muzeju nauke i tehnike u Beogradu do 31. marta 2025. godine.
Možda vas zanima:
MUZEJ RAKIJE U ČAČKU: Ima i prepečenicu iz Drugog svetskog rata, a Cane otkriva zašto je srpska šljivovica bolja od viskija FOTO
Srpska šljivovica mogla bi se naći na UNESKO listi nematerijalnog kulturnog nasleđa, a nadaleko je poznato da se najbolja prepečinica, ljuta i mučenica, kako još nazivaju šljivovicu, pravi u Šumadiji.
Selo gde se pije najjača rakija u Srbiji – legende o tajnom receptu iz Zapadne Srbije
Duboko u srcu Zapadne Srbije, skriveno među brdima, postoji selo gde se peče rakija toliko jaka da samo najhrabriji mogu da je popiju. Meštani tvrde da je tajna u posebnom receptu koji se prenosi s kolena na koleno i da niko sa strane ne može da ga otkrije.
Možda vas zanima:
MUZEJ RAKIJE U ČAČKU: Ima i prepečenicu iz Drugog svetskog rata, a Cane otkriva zašto je srpska šljivovica bolja od viskija FOTO
Srpska šljivovica mogla bi se naći na UNESKO listi nematerijalnog kulturnog nasleđa, a nadaleko je poznato da se najbolja prepečinica, ljuta i mučenica, kako još nazivaju šljivovicu, pravi u Šumadiji.
Selo gde se pije najjača rakija u Srbiji – legende o tajnom receptu iz Zapadne Srbije
Duboko u srcu Zapadne Srbije, skriveno među brdima, postoji selo gde se peče rakija toliko jaka da samo najhrabriji mogu da je popiju. Meštani tvrde da je tajna u posebnom receptu koji se prenosi s kolena na koleno i da niko sa strane ne može da ga otkrije.
Možda vas zanima:
MUZEJ RAKIJE U ČAČKU: Ima i prepečenicu iz Drugog svetskog rata, a Cane otkriva zašto je srpska šljivovica bolja od viskija FOTO
Srpska šljivovica mogla bi se naći na UNESKO listi nematerijalnog kulturnog nasleđa, a nadaleko je poznato da se najbolja prepečinica, ljuta i mučenica, kako još nazivaju šljivovicu, pravi u Šumadiji.
Selo gde se pije najjača rakija u Srbiji – legende o tajnom receptu iz Zapadne Srbije
Duboko u srcu Zapadne Srbije, skriveno među brdima, postoji selo gde se peče rakija toliko jaka da samo najhrabriji mogu da je popiju. Meštani tvrde da je tajna u posebnom receptu koji se prenosi s kolena na koleno i da niko sa strane ne može da ga otkrije.
Muzej je prvi put javnosti predstavio modele i makete izrađene na osnovu prvih registrovanih patentnih prijava u Srbiji u Upravi za zaštitu industrijske svojine (današnji Zavod za intelektualnu svojinu Republike Srbije).
Prikazani su patenti iz međuratnog perioda, kada u Srbiji tek počinje industrijalizacija, najčešće inspirisani svakodnevnim problemima i potrebama građana, kao i unapređivanjem proizvoda za tržište - od kazana za pečenje rakije, preko samoljuljajuće kolevke i natkrivenog bicikla (velosipedskih kola), do sprave za pravljenje cigareta, roštilja i mnogih drugih.
Deo izložbe će biti posvećen realizovanim patentnim prijavama iz fonda Muzeja nauke i tehnike, među kojima su i patenti velikana srpske nauke akademika Mihaila Petrovića Alasa, dr Vladimira Stanojevića i akademika Miomira Vukobratovića.
Autori izložbe su Dušan Petrović i Saša Šepec, a izložbene modele izradio je Dejan Vračarević, dizajner, dugogodišnji saradnik Muzeja nauke i tehnike u oblasti restauracije i zaštite tehničkih eksponata.
Kako su izgledali počeci pronalazaštva i patentne zaštite u Srbiji?
Druga industrijska revolucija, od 1870. do 1914. godine, donosi ubrzani tehnološki razvoj što je uslovilo usvajanje Pariske konvencije o zaštiti industrijske svojine, 1883. godine.
Kraljevina Srbija bila je među prvih 11 zemalja potpisnica ove konvencije, iako je stekla nezavisnost samo pet godina ranije.
Kao najznačajniji pronalazači u periodu do Prvog svetskog rata ističu se Ljubomir Klerić, Kosta Milovanović Koka, Mihailo Petrović Alas i Vladimir Stanojević. Budući da Kraljevina Srbija tada nije imala nadležni organ koji bi izdavao patente, oni su svoje pronalaske štitili u Austrougarskoj, Francuskoj, Velikoj Britaniji i SAD.
Daleko značajnije pronalaske tada su stvorili srpski pronalazači koji su živeli i radili u drugim zemljama - Nikola Tesla (SAD), Mihajlo Pupin (SAD), Ognjeslav Stepanović Kostović (Rusija), Andrija Radovanović, glavni inženjer Škode u Plzenu, kao i Milutin Milanković koji je u to vreme živeo i radio u Beču.
Tek posle Prvog svetskog rata, 1920. godine, stečeni su uslovi za osnivanje Uprave za zaštitu industrijske svojine, u čijoj nadležnosti su bili poslovi u vezi sa zaštitom patenata, uzoraka, modela i žigova, a njen sledbenik je današnji Zavod za intelektualnu svojinu, prenosi Muzej nauke i tehnike.
Prvi Zakon o zaštiti industrijske svojine usvojen je 1922. godine.
Prvi registrovani patent bio je Stroj za pečenje rakije, na ime Milana Jovanovića, kazandžije iz Novog Sada, prenesen mađarski patent iz 1909. godine, a prvi koji je odobrila naša Uprava bio je "Sama sebe ljuljajuća kolevka", na ime Adema Subašića, sajdžije iz Sarajeva.
Kako je u ovom periodu počela da se razvija i domaća industrija u Kraljevini SHS, pored fizičkih lica, nosioci patenata postaju i domaća preduzeća.
Među pronalazačima u prvoj deceniji rada Uprave izdvajaju se Dobrivoje Božić (inženjer u Ministarstvu železnica Kraljevine SHS), Mihailo Petrović Alas, Vladimir Stanojević (brigadni sanitetski lekar), Sergije Baltić, Svetozar Varićak (čuveni matematičar, nastavnik matematike Milutinu Milankoviću i Đuri Kurepi, Ajnštajnov saradnik na geometrijskoj interpretaciji teorije relativnosti).
Zavod za intelektualnu svojinu u svojoj dugoj istoriji pratio je sudbinu osam država – od Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca do Republike Srbije, u kojima je bio centralni organ nadležan za poslove industrijske svojine, inovirajući propise i zakone u skladu sa svetskim trendovima, a od 1994. godine nadležan je i za poslove autorskih i srodnih prava.
Zakoni o patentima usklađeni sa EU
Naši savremeni zakoni za zaštitu patenata usklađeni su sa evropskim propisima, a Srbija je potpisnica skoro svih međunarodnih ugovora u oblasti patenata, dok je Evropskoj patentnoj organizaciji pristupila je 2010. godine.
(EUpravo zato)
JELKA IZ SRBIJE IMA NAJORIGINALNIJI NADGROBNI SPOMENIK: Simboliše njeno ime, a zbog jednog DETALJA ljudi kažu "BOŽE ME OPROSTI"
"Odbijam da poverujem da je ovo slučajnost. Ne, ovo je najsavršeniji način da se obeleži večno počivalište, uz igru rečima", stoji u opisu fotografije nadgrobnog spomenika jedne Jelke, koja je sahranjena na Topčiderskom groblju u Beogradu, a prizor je postao viralan na društvenoj mreži X.
NEVEROVATNO MOĆNA BILJKA: Razbija kamen u bubregu, topi salo i maksimalno jača imunitet!
Upravo jedan vrlo moćan lek je i beli slez. Čaj od ove biljke čini čuda za organizam i zato se decenijama koristi u tradicionalnoj medicini.
KRALJEVSKI TRETMAN: Od kneza Miloša do Tita, evo GDE SU LETOVALI srpski vladari? (FOTO+VIDEO)
Za razliku od današnjih političara koji za letovanje uglavnom biraju svetske metropole ili ekskluzivna letovališta, srpski vladari su u prošlosti više voleli domaće lokacije. Ipak, ovo ne znači da su se provodili manje ekskluzivno.
Od oca oslepljen, od sina udavljen: Posle smrti ovog Nemanjića krenulo prokletstvo dinastije, izgradio je Visoke Dečane, a evo gde se čuva njegova kruna
Kralj Stefan Uroš III ktitor je jednog od najznačajnijeg manastira iz nemanjićkog perioda i srpske istorije uopšte, manastira zbog kojeg je i dobio svoj nadimak Dečanski.
POSLEDNJE REČI PATRIJARHA PAVLA ZAUVEK ĆE PAMTITI: Medicinska sestra ćutala je godinama, pa odlučila da otkrije TAJNU!
Tek posle 12 godina od smrti najvoljenijeg srpskog patrijarha, Pavla, glavna medicinska sestra centralnih apartmana na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu Mara Tešić odlučila je da progovori o poslednjim danima života voljenog srpskog patrijarha.
Komentari(0)