Crkva Svete Petke u Porodinu, mestu u opštini Žabari podignuta je u periodu od 1869. do 1872. godine i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture
Printscreen/Youtube
Selo koje je postojalo na teritoriji današnjeg Porodina imalo je svoju crkvu sazidanu od kamena kao i druge srednjovekovne crkve u jednoj uvali koja se sada naziva „Prnjavor“. Ne zna se kome je bila posvećena niti ko je sazidao. Ostaci njenih ruševina bili su sačuvani sve do 1869. godine kada je temelj te crkve rasturen i prenet za zidanje današnje crkve porodisnke. To crkvište je prodato precima Stojana P. Rajkovića iz Porodina.
“Pričali su stari ljudi” da je prilikom rasturanja i prenosa temelja te stare crkve nađena neka kamena ploča sa nekakvim natpisom, ali su je neuki ljudi razbili i u temelj nove crkve ugradili. Time je uništen jedini dokaz koji bi nam možda nešto više kazao o starosti te crkve.
Posle II ustanka za vreme prve vladavine kneza Miloša Obrenovića narod sela Porodina počeo se naseljavati pored novoprosečenog puta Svilajnac-Požarevac u moravskoj dolini, sa brega i uvale Prnjavor. Kako crkvu nisu imali, išli su u kušiljevsku crkvu posvećenu sv. Proroku Iliji koja je sagrađena pre 1837. godine. Ona im je služila, sve dok se porodinci nisu dogovorili da u svom selu sagrade crkvu.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Srbija je zemlja bogata prirodnim lepotama i spektakularnim pejzažima. Od misterioznih formacija Đavolje varoši, preko vodopada Lisine, do prelepih meandara Uvca i planine Tare – svaka od ovih destinacija nudi jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode. Upoznajte čuda prirode koja Srbiju čine pravim rajem za istraživače i avanturiste.
Pod rukovodstvom tadašnjeg opštinskog kmeta Đorđa Brankovića, meštani sela otkupe mesto za zidanje Crkve, i to na najpogodnijem mestu u selu, u sredini, istočno od puta koji smo pomenuli. Jedan veći plac od Pavla Nikolića za 50 dukata cesarskih, a drugi manji od Pauna Mikuljevića za 11 dukata cesarskih. Placevi su bili jedan do drugog u veličini od 0.46 ara. Kupovina je izvršena 18. decembra 1868. Godine. Kupovinu je obavio kmet opštine porodinske Đorđe Branković, za potrebe crkve u Porodinu, odnosno za podizanje nove Crkve u Porodinu. O toj kupovini postoje originalne tapije potvrđene od suda u Požarevcu koje se čuvaju u crkvenoj opštini u Porodinu.
Odmah po kupovini mesta za zidanje crkve pristupilo se pripremama i zidanju crkve, još u zimskim danima 1869. godine. U to doba parosi porodinski bili su Todor Božić i Tihomir Milovuk. Crkva je dovršena za vreme paroha Janićija Radivojevića, koji je došao na porodinsku parohiju 1870. godine i na njoj ostao punih 40 godina. Za vreme njegovog služenja na ovoj parohiji, crkva je osvećena 1872. godine. Crkvu porodinsku osvetio je Njegovo Preosveštenstvo Mitropolit Mihajlo, a posvećena je Svetoj prepodobnoj mati Paraskevi.
Printscreen/Youtube
Arhitektura Crkve
Porodinska crkva zauzima 2 ara, zidana je u mešovitoj konstrukciji opeke, kamena, maltera i drveta. Zidovi su masivni debljine 60 cm, pokrivena je biber crepom, a toranj plehom. Hram je sagrađen u obliku podužne trikonhalne građevine sa zvonikom na zapadnoj strani. Toranj je visok 21 metar. Unutrašnje razmere su 14.75 metara u dužinu i 7.25 u širinu. Priprata ima dužinu 3 metra, a oltar 3.25 metra, dok je lađa crkve duga 8 metara. Dvovodni krov glavnog dela građevine, polukonosni konha i krov na četiri vode zvonika pokriveni su crepom. Nad pripratom je galerija za hor na drvenim stubovima, ali je ona novijeg datuma, verovatno je napravljena kad i ikonostas 1892. godine.
Spolja gledano sve je podređeno izgledu lakoće i sklada. Građevinom u celini dominiraju čiste i jednostavne linije. Samo je zapadno pročelje istaknuto masom zvonika. Ovim Hram Svete Petke u Porodinu svedoči da i jednostavna rešenja umeju biti veoma efikasna.
U vreme kad je crkva osvećena drugi paroh je bio Radivoje Lukić, ali se ne zna tačan datum njegovog dolaska. Tačnih podataka nema, zato što su arhiva i protokoli crkve uništeni za vreme prvog svetskog rata. Po kazivanju Nikole Zdravkovića crkva je osvećena 1871. godine, a prvi porodinac koji je bio kršten u crkvi bio je Petar Jovanović.
Unutrašnji radovi
Unutrašnji radovi u Crkvi nisu bili odmah odrađeni. Od 1887. godine postojao je deo ikonostasa bez dveri i vrata sa ikonama Hristovom, Bogorodičinom, sv. Jovana, sv. Paraskeve i Raspećem. To se može zaključiti iz jednog sačuvanog inventara Crkve porodinske iz 1887. godine koga su potpisali sveštenik Janićije i Antonije Radivojević.
Crkva porodinska sazidana je u romanskom stilu u obliku krsta sa visokim tornjem na kome su dva zvona. Zvona su poklonili dobrotvori crkve porodinske Zdravko Paunović (Malkonj) i Mikuljević Miloš iz Porodina, verovatno još u prvim godinama postojanja crkve porodinske. Porodinska crkva dobija svoje unutrašnje uređenje tek po dolasku brata Janićija Radivojevića i Antonija Radivojevića za paroha II porodinskog 1887. godine. 1892. godine započeta je izrada lepog ikonostasa koji je očuvan do današnjih dana. Po rečima bivšeg dugogodišnjeg blagajnika crkve porodinske Gruje Z. Jankovića iz Porodina, ikonostas su napravili Dimitrije Martinović i Zarija iz Sombora.
Izgled ikonostasa
Izgled ikonostasa koji je izrađen 1892. godine je sledeći: Na vrhu ikonostasa sa severne strane velikog raspeća nalazi se Mati Božja, a sa južne strane apostol Jovan koga Hristos ljubljaše. Ispod raspeća je velika ikona Svete Trojice, Otac, Sin i Sveti Duh u vidu goluba na zemljinoj lopti. Sa obe strane ove velike ikone nalaze se 12 apostola Hristovih i to ovim redom sa leva na desno: apostol Varnava, Vartolomej, Simon, Matej, Toma i Petar, a zatim Pavle, Jovan, Filip, Juda, Jakov Alfejev i Jakov Zavedejev. Ispod njih a poviše carskih dveri je Tajna večera, a u drugom redu sa leva na desno su sveta prepodobna mati Paraskeva, presveta Bogorodica, Gospod Isus Hristos i sv. Jovan Krstitelj. Na severnim dverima je ikona sv. Arhangela Mihajla, na carskim presveta Bogorodica i arhangel Gavrilo, a na južnim sv. velikomučenik Georgije. U trećem donjem redu su ikone: Vaskrsenje Lazarevo, žrtva Avramova, Gospod Isus Hristos na Jakovljevom studencu sa Samarjankom i usekovanje glave sv. Jovana Krstitelja.
Godine 1938. jedan umetnik, ruski emigrant izgradio je po želji vernih u udubljenjima pevnica četiri ikone: sv. Paraskevu, sv. Arhangela Mihajla, sv, Nikolaja i sv. Jovana Krstitelja. U priprati poviše krstionice nalazi se ikona krštenja Hristovog.
Po inventaru braće Radivojević paroha porodinskih, vidi se da su protokoli rođenih, venčanih i umrlih ustanovljeni još pre podizanja crkve 1866. godine, ali su na žalost svi uništeni.
Bogoslužbene knjige
Crkva porodinska je posle osvećenja imala sve bogoslužbene knjige: 12 mesečnih mineja, praznični minej, akatiste, triod posni, pentikostar, sv. jevanđelje i apostol, ali su te bogoslužbene knjige na kraju Prvog svetskog rata uništene. Posle Prvog svetskog rata kupljene su nove knjige: jevanđelje, apostol, praznični minej, dva oktoiha, posni triod, pentikostar, kao i jedan zbornik i služebnik. Trebnik Save Petkovića bivšeg profesora karlovačke bogoslovije kupuje paroh porodinski Petar F. Gojnić 1932. godine.
Obnova Crkve
Godine (?) bio je jak zemljotres pa su zidovi crkve porodinske na nekim mestima popucali. Crkva je tada utegnuta gvozdenim šipkama, ali i dan danas crkva popušta u lađi crkve u smeru od juga prema severu i to baš poviše južnih i severnih vrata crkve. Crkva ima troje ulaznih vrata, prednja dvokrilna vrata, a južna i severna jednokrilna.
Drugi važniji događaj po crkvu porodinsku dogodio se u crkvi porodinskoj posle drugog svetskog rata 26. juna 1951. godine u 19:30 časova, usled jedne nezapamćene oluje koja je čupala drveće iz korena. Silan vetar došao je od jugozapada, tako da je u jednom naletu oborio krov tornja sa celom krovnom konstrukcijom. On je najpre pao na krov lađe hrama , a zatim odleteo na dvadeset metara dalje gde se i sav polomio. Prilikom pada na srednji deo crkve napravljena je velika šteta krovu same crkve. Ona je od kiše sva prokisla, a malter sa tavanice otpao. Zbog toga se moralo brzo postupati da se crkva renovira. Kako je crkva bila osigurana kod državnog osiguravajućeg društva tzv. „Doza“, odmah je tražena naknada štete od zavoda. Posle malo duže prepiske i zalaganja, naplećena je šteta 31 951 dinar. Sa tim novcem i novcem koji je crkva imala, u rekordnom roku je renovirana. Tom prilikom renovirana je i crkvena kuća koja je takođe bila oštećena od pada drveća na krov.
U 1960. godini crkva je ponovo obnovljena. Razlog je bio to što su neki kradljivci odneli bakarne oluke sa krova. Kiša je dosta pravila štetu hramu, te je moralo doći do obnove. Sredstva za obnovu crkve u ovoj godini nabavljena su od prodaje kamenja koje je crkva imala na starom groblju porodinskom. Oba puta crkvu je opravljao majstor zidar Dragutin J. Katić iz Porodina.
Lepote Srbije su i na Viberu gde vam donosimo razne priče, pridružite se našoj zajednici.
Ukoliko volite predivne fotografije naše zemlje, zapratite našu Instagram stranicu.
Najposećeniji speleološki objekat Srbije, Stopića pećina je važan deo ponude „zlatne planine”, svima atraktivna i dostupna, a poseti je svake godine preko 100.000 ljudi.
Gotovuša je moderna šarplaninska varošica koja predstavlja simbol opstanka Srba na svojim vekovnim ognjištima na Kosovu. Naselje se nalazi na jugu Kosova, na severoistočnim padinama Šar-planine, sa obe strane gornjeg toka reke Lepenac i Gotovuške reke, ima oko 1300 stanovnika srpske nacionalnosti.
Kada krenete niz Francusku ulicu, uklesanu u dorćolsku padinu i za sobom ostavite Narodno pozorište, baš na uglu sa Gospodar Jevremovom, pod brojem 21, nalazi se kuća Nikole Pašića. Ova građevina čuva mnoge tajne našeg najuticajnijeg državnika sa kraja 19. i početka 20.veka.
Printscreen/Youtube
Komentari(0)