SRPSKI KOVIN A NIJE U SRBIJI Mesto u kojem su SRBI ostavili dubok trag pa i ime, nalazi se u OVOJ ZEMLJI
Srpski Kovin ili Racki Kovin (mađ. Ráckeve — Rackeve) je mesto u Mađarskoj, smešteno na ostrvu Čepel, 40 km južno od Budimpešte, u Peštanskoj županiji. Ovo malo turističko mesto je veoma posećeno zbog zanimljivih istorijskih i kulturnih spomenika.
Upravno je sedište okruga Srpski Кovin, koje obuhvata još osam naselja na levoj obali Dunava. Jedno od njih je i mesto Lovra, jedino sa srpskom većinom u celoj Mađarskoj. Broj stanovnika u gradu je oko 10 hiljada (popis 2010). U mestu i dalje živi omanji broj mađarskih Srba.
Pre 1440. godine, stari naziv mesta bio je Abraham Telke. Zatim je grad nazvan Mali Kovin (mađ. Kis-Keve), a kasnije je dobio ime Srpski Kovin (mađ. Rác-Keve).
U petoj deceniji 15. veka, veliki deo Srba iz Kovina se seli na Čepeljsko ostrvo, blizu Pešte, gde dobijaju pravo da sagrade naselje i imaju iste povlastice kao u svom slobodnom kraljevskom gradu.
Srpska pravoslavna crkva u Srpskom Kovinu datira iz 15. veka i jedina je srpska crkva izgrađena u čistom gotskom stilu.
Pojavom turskih pljačkaških hordi, a pogotovo padom grada Smedereva, Srbi iz Кovina bili su naterani u zbeg da spasu život i imovinu. U petoj deceniji 15. veka se veliki deo Srba iz Кovina seli u gornji deo Dunava, gde blizu Pešte dobijaju pravo da sagrade naselje i dobiju iste povlastice koje su imali u svom slobodnom kraljevskom gradu.
Stigli su Srbi iz varoši Кovina 1439. godine na Čepel. Кralj Vladislav 1440. godine darovao je na Čepeljskom ostrvu jedan deo zemlje na uživanje, a zadržao je pripadajuće pravo prevoza. Godine 1453. kralj Vladislav ih daruje pravom na nedeljni vašar, a stare donete privilegije koje su imali im potvrđuje. Tada je zabranio despotu Đorđu Gospodaru Srbije (Rasije) i Albanije da od slobodnih Кovinčana danak uzima.
Bogati Srbi zidaju 1487. godine pravoslavnu crkvu i posvećuju je „Velikoj Gospi“ (Velika Gospojina). Pored razmimoilaženja oko datuma obnove ove crkve činjenica je da je to danas najstarija srpska pravoslavna crkva u Mađarskoj. Ova pravoslavna crkva i danas arhitektonski i likovno predstavlja prvorazredno turističko odredište u gradu, sa vizantijskim freskama i baroknim ikonostasom, iako nema više službi i ima malo mesnog stanovništva pravoslavne vere.
U Srpskom Кovinu je 1847. godine živelo 4100 Mađara i 128 Srba što govori da su se Srbi vremenom asimilovali.
Na početku 21. veka u mestu je srpska pravoslavna crkva u centru. Oko manastirskog hrama je prostrana porta sa konacima i dekorativnom portanskom kapijom. Crkva je jednobrodna, a naknadno su sa južne strane dozidane dve kapele, bogomolja je tri puta živopisana, poslednjiput 1765. godine, a kapele 1771. godine.
U hramu se nalaze najstarije nadgrobne ploče i epitafi sa teritorije Ugarske. Najviše ih je u ženskoj crkvi ili priprati (iz 14. veka, ali su nečitki), od ukupno 10 epitafa. Na sredini hrama u podu je nadgrobna ploča Nikolaja Božića iz 1753. godine. U kapeli Sv. Кozme i Damjana je epitaf od crvenog mermera igumana Isaije Stefanovića. U porti i spoljnom zidu su stari nadgrobni spomenici (20) iz delimično saniranog mesnog groblja i iz saniranog starog groblja iz Lovre. Tri epitafa su u samom zidu, ispisani na grčkom i crkveno-slovenskom jeziku.
Srpsko pravoslavno groblje kovinsko nalazi se u jugozapadnom delu naselja, pored katoličkog. Pola groblja su oranice, a spomenici odatle odneti su u portu.Tu je popisano 43 spomenika, od kojih je pola ispisano na mađarskom a pola na srpskom jeziku. Postojalo je i starije groblje pored manastirske crkve. Кada je sanirano, spomenici su preneti do porte i njih 15 prislonjeni uz južni zid.
Godine 2019. u mestu je živelo nekoliko mešovitih srpsko-mađarskih porodica i imapravoslavnih Mađara koji posećuju povremeno manastirsku crkvu u Srpskom Кovinu.
Broj stanovnika u gradu je oko 10 hiljada (prema popisu iz 2010. godine).
Mesto je prigradskom železnicom spojeno sa Budimpeštom, ima pristanište, četiri osnovne škole, gimnaziju, muzičku školu, biblioteku, bioskop i muzej.
Jedno od naselja u okrugu Srpski Kovin je i mesto Lovra, jedino sa srpskom većinom u celoj Mađarskoj.
Pravoslavna, protestantska i rimokatolička crkva su važni spomenici kulture.
Dvorac Eugena Savojskog takođe je značajna atrakcija.
Srpski Kovin je poznat po svojim istorijskim i kulturnim spomenicima, što ga čini privlačnim za turiste.
Mesto je takođe popularno zbog svoje blizine Budimpešti i pristupačnosti prigradskom železnicom.
Printscreen/Youtube
Za Srbe je značajno mesto u kulturno istorijskom smislu, a učenici Srpske gimnazije Nikola Tesla iz Budimpešte sa svojim profesorima angažuju se povremeno na uređenju srpskog pravoslavnog groblja u Srpskom Kovinu, čime se trude da otrgnu od zaborava bogatu srpsku zostavštinu u ovom mađarskom gradu.
Srpska škola "Nikola Tesla" Budimpešta je obrazovna ustanova koja je počela sa radom u Pečuju, ali se ubrzo iz političkih razloga preselila u Budimpeštu. Gimnazija, koja se nalazi na budimpeštanskom Trgu ruža od 1948. godine, pruža nastavu na srpskom jeziku, dok je učenje mađarskog jezika obavezno, što je razumljivo s obzirom na to da njen rad u potpunosti finansira država Mađarska. Prvobitno je bila zajednička škola za Srbe, Hrvate i Slovence, ali je od 1993. godine postala samostalna srpska škola. Kao obrazovna ustanova koja obuhvata gimnaziju, zabavište i osnovnu školu, ima izuzetan značaj za srpsku nacionalnu manjinu u Mađarskoj, a ovu gimnaziju mogu da upišu i deca iz Srbije.
Pročitajte još:
Neustrašivi bard : glas koji je odjekivao scenom i filmom
Kada se pomene ime Ljube Tadića (1929–2005), prva asocijacija gotovo svakog ljubitelja pozorišta i filma jeste – glas. Dubok, autoritativan, prodoran, bio je njegovo najmoćnije oružje. Uz njega, išla je i pojava koja je plenila – visoka figura, snažan izraz i stav glumca koji nikada nije poznavao strah na sceni.
Zašto je Stefan Lazarević jedan od najvažnijih vladara srpske istorije -vladar iz reda Zmaja i tvorac Manasije
Među svim vladarima srednjovekovne Srbije, retko ko se ističe kao despot Stefan Lazarević (1377–1427). Sin kneza Lazara i kneginje Milice, naslednik Kosovske tradicije i poslednji veliki vitez srpske srednjovekovne države, Stefan je ostavio neizbrisiv trag u istoriji i kulturi. Njegova vladavina bila je most između izgubljenog carstva Nemanjića i buduće borbe za opstanak pod Osmanlijama.
Tvrđava Zvečan – čuvar severnog Kosova kroz vekove
Na strmoj vulkanskoj kupi iznad reke Ibar, uzdiže se tvrđava Zvečan – jedan od najstarijih i najznačajnijih srednjovekovnih gradova Srbije. Kao strateško uporište i kraljevski dvor Nemanjića, Zvečan je bio svedok uspona srpske države, ali i burnih borbi koje su oblikovale našu istoriju.
Sakriven među stenama Jerme: manastir Poganovo i njegove čuvene legende
Na levoj obali reke Jerme, nedaleko od sela Poganovo, smešten je manastir posvećen Svetom Jovanu Bogoslovu. Sklopljen sa prirodom, među strmim stenama koje se nadvijaju nad rekom, ovaj manastir deluje kao da je iznikao iz samog kamena. Spoj duhovnosti, umetnosti, legendi i prirodnih lepota čini ga jednim od najlepših kutaka jugoistočne Srbije.
Đeravica, Albanska golgota i legende Prokletija - sneg, bol i ponos srpske istorije
Na krajnjem jugozapadu Srbije, Kosovu i Metohiji, na tromeđi sa Crnom Gorom i Albanijom, uzdiže se najdramatičniji planinski venac Balkana – Prokletije. Ove „Uklete planine“ oduvek su budile strahopoštovanje svojim strogim grebenima, večnim snegom i nepristupačnim vrhovima, ali i privlačile one koji žele da osete moć netaknute prirode.
Komentari(0)