Neobičan običaj koji spaja duše i mimo krvnog srodstva
U zapadnoj Srbiji, naročito u selima oko Zlatibora, Požege i Priboja, i danas se može čuti za izraz “božja braća”. Iako na prvi pogled zvuči kao verski izraz, iza njega se krije duboko ukorenjen običaj koji je vekovima bio deo svakodnevice – simbol duhovnog bratstva jačeg i od krvne veze.
Ko su zapravo “božja braća”?
“Božja braća” su dva muškarca koja se zaklinju na doživotno prijateljstvo i odanost, bez obzira na to što nisu u krvnom srodstvu. Ova vrsta bratstva bila je snažna koliko i veza između pravih braće, pa čak i jača – jer je bila slobodno izabrana, a ne rođenjem određena.
Možda vas zanima:
Magija zelenog sveta: Zašto je srpski seljak verovao da biljke leče, proriču sudbinu i prizivaju natprirodne sile
Od drena i bosiljka do gloga i vrbe: Detaljna analiza Veselina Čajkanovića o kultnom značaju bilja u srpskim narodnim verovanjima, mnogo pre nego što je nauka otkrila njihova svojstva.
OBIČAJ ZVAN "GATAČKI PEŠKIR": Zašto se peškir na kapiji smatrao amajlijom i kako su se žene štitile od uroka
Kada se u srpskim selima spremalo veliko slavlje – svadba, krštenje ili slava – na kapiji bi osvanuo vezeni peškir. Nije bio tu zbog ukrasa, već zbog tajnog, moćnog rituala. Otkrivamo zašto je "gatački peškir" bio najvažnija amajlija i kako je služio da se urok skrene sa mlade.
Možda vas zanima:
Magija zelenog sveta: Zašto je srpski seljak verovao da biljke leče, proriču sudbinu i prizivaju natprirodne sile
Od drena i bosiljka do gloga i vrbe: Detaljna analiza Veselina Čajkanovića o kultnom značaju bilja u srpskim narodnim verovanjima, mnogo pre nego što je nauka otkrila njihova svojstva.
OBIČAJ ZVAN "GATAČKI PEŠKIR": Zašto se peškir na kapiji smatrao amajlijom i kako su se žene štitile od uroka
Kada se u srpskim selima spremalo veliko slavlje – svadba, krštenje ili slava – na kapiji bi osvanuo vezeni peškir. Nije bio tu zbog ukrasa, već zbog tajnog, moćnog rituala. Otkrivamo zašto je "gatački peškir" bio najvažnija amajlija i kako je služio da se urok skrene sa mlade.
Možda vas zanima:
Magija zelenog sveta: Zašto je srpski seljak verovao da biljke leče, proriču sudbinu i prizivaju natprirodne sile
Od drena i bosiljka do gloga i vrbe: Detaljna analiza Veselina Čajkanovića o kultnom značaju bilja u srpskim narodnim verovanjima, mnogo pre nego što je nauka otkrila njihova svojstva.
OBIČAJ ZVAN "GATAČKI PEŠKIR": Zašto se peškir na kapiji smatrao amajlijom i kako su se žene štitile od uroka
Kada se u srpskim selima spremalo veliko slavlje – svadba, krštenje ili slava – na kapiji bi osvanuo vezeni peškir. Nije bio tu zbog ukrasa, već zbog tajnog, moćnog rituala. Otkrivamo zašto je "gatački peškir" bio najvažnija amajlija i kako je služio da se urok skrene sa mlade.
Običaj je bio naročito važan u situacijama kada neko nema brata, ili kada želi da dodatno osnaži prijateljsku ili kumovsku vezu.
Ritual “bratimljenja”: uz ikonu, molitvu i krsni hleb
Sam čin “bratimljenja” bio je ozbiljan i svečan. Najčešće se obavljao u crkvi ili ispred ikone u kući, uz sveću, sveto pismo i prisustvo sveštenika ili starijih članova porodice. Dva muškarca bi izgovarala zakletvu, jeli bi hleb i pili vino iz iste čaše, simbolizujući jedinstvo.
Nakon toga, jedan drugog su zvali “brate” do kraja života, slavili slavu zajedno, pomagali se u nevoljama, a obavezno je bilo i prisustvo na svadbama, sahranama i svim velikim porodičnim događajima.
Zašto je običaj bio važan u prošlosti?
U vreme kada su ratovi i bolesti odvajali porodice, “božja braća” su bila sigurna ruka pomoći. U slučaju smrti ili siromaštva, “brat” je bio tu da zaštiti decu, imanje i čast svog pobratima. Takođe, u neprijateljskim vremenima, ovakva veza je često značila život ili smrt.
Gde se ovaj običaj još održava?
Iako je danas retkost, običaj “božjeg bratstva” još uvek postoji u nekim selima u zapadnoj Srbiji, naročito kod starijih ljudi. Takođe, pojedine seoske slave i sabori i dalje čuvaju elemente ovog običaja, kada se dva čoveka “bratime” pred svima.
U vremenu otuđenja i površnih odnosa, ovaj običaj podseća koliko su duboke i iskrene ljudske veze nekada bile. Možda je vreme da se opet setimo šta znači imati pravog “božjeg brata”.
SKRIVENA PRIČA O VENČANJU: Zašto je Kralj Aleksandar Karađorđević terao goste sa slavlja i ko je "prokleo" krunu
Venčanje Kralja Aleksandra I Karađorđevića i rumunske princeze Marije Hoencolern 1922. godine bio je svetski događaj prve klase – prva velika kraljevska svadba u Beogradu. Otkrivamo zašto su političke tenzije pratile svaki korak slavlja, zašto su gosti bili izbacivani i kako je ta raskošna ceremonija postala uvod u tragičnu sudbinu jugoslovenske krune.
POGAČA ZA VUKOVE: Zašto se na Mratindan u Srbiju ne ide bez obrednog hleba i kako se odvraća hromi vuk od stoke
Mratindan, 24. novembar, u narodu se oduvek obeležavao kao jedan od najopasnijih dana u godini – početak "vučijih dana". Otkrivamo zašto je ovaj praznik, posvećen Svetom Stefanu Dečanskom, u narodu povezan sa vukovima i šta domaćini moraju da urade kako bi zaštitili svoju stoku od "kriveljana", najopasnijeg hromog vuka.
KUĆA KOJA NEMA TEMELJ: Tajna Kapetan-Mišinog zdanja – zašto je najbogatiji Srbin gradio dvor za Karаđorđeviće i kome ga je na kraju poklonio
Kapetan-Mišino zdanje, sedište Rektorata Univerziteta u Beogradu, jedna je od najreprezentativnijih palata 19. veka. Ipak, ova monumentalna građevina krije tajnu: nije građena za obrazovanje, već kao nesuđeni dvor jedne srpske dinastije. Otkrivamo kako je politički preokret prekinuo gradnju i zašto je najbogatiji Srbin svog doba zdanje zaveštao "otečestvu".
KUĆA KOJA NEMA TEMELJ: Zašto je Stara kapetanija u Zemunu izgrađena na samoj ivici reke i kako ju je Dunav spasao od zaborava
Stara Kapetanija u Zemunu je mnogo više od zgrade – ona je simbol Zemuna kao lučkog grada, svedok granice dveju imperija i arhitektonski prkos reci. Otkrivamo kako je zgrada, sagrađena na samoj aluvijalnoj obali Dunava, odolevala vekovima poplavama i kako je njen opstanak dokaz inženjerskog podviga Austrougarske monarhije.
NEVIDLJIVA GRANICA: Zašto se na reci Savi i danas praktikuje "kupanje mrtvih" i ko su bile Savske vodene vile
Reka Sava, moćna i mistična, oduvek je bila granica svetova: od Austrougarske do turske imperije, ali i granica između života i smrti. Otkrivamo drevna paganska verovanja vezana za Savu, mit o njenom imenu i zašto se u krajevima Posavine i danas čuva ritual pranja pokojnika vodom sa reke, kao i legenda o vodenim vilama koje su bile opasnije od utapanja.
Komentari(0)