VASKRS ILI USKRS - VOSKRESE ILI VASKRSE Šta je pravilno i kako se čestita najradosniji hrišćanski praznik?
Hristos voskrese, Hristos vaskrse, Hristos vaskrs, Hristos vaskrese ili Hristos voskrse – znate li šta je pravilno?
Uskrs je među vernicima poznat kao najveći hrišćanski praznik, a među filolozima i ljubiteljima jezičkih nedoumica kao dan kad se pokreće najviše rasprava oko toga kako se šta kaže.
Hristos voskrese, Hristos vaskrse, Hristos vaskrs, Hristos vaskrese ili Hristos voskrse – znate li šta je pravilno?
Možda vas zanima:
USKRŠNJI BAZAR U PANČEVU KAO ČUVANJE TRADICIJE "Učimo decu da poštuju naše običaje"
Šesti „Uskršnji bazar“ održava se u Pančevu od 6. do 12. aprila. Ispred Kulturnog centra, postavljene su tezge za izlagače na kojima se mogu naći ručni radovi i dekoracije sa temom Vaskrsa, kao i mnogobrojne ukusne domaće đakonije.
Možda vas zanima:
USKRŠNJI BAZAR U PANČEVU KAO ČUVANJE TRADICIJE "Učimo decu da poštuju naše običaje"
Šesti „Uskršnji bazar“ održava se u Pančevu od 6. do 12. aprila. Ispred Kulturnog centra, postavljene su tezge za izlagače na kojima se mogu naći ručni radovi i dekoracije sa temom Vaskrsa, kao i mnogobrojne ukusne domaće đakonije.
Možda vas zanima:
USKRŠNJI BAZAR U PANČEVU KAO ČUVANJE TRADICIJE "Učimo decu da poštuju naše običaje"
Šesti „Uskršnji bazar“ održava se u Pančevu od 6. do 12. aprila. Ispred Kulturnog centra, postavljene su tezge za izlagače na kojima se mogu naći ručni radovi i dekoracije sa temom Vaskrsa, kao i mnogobrojne ukusne domaće đakonije.
Da rešimo odmah sve dileme, ono što je najvažnije jeste da čestitate iskreno. Takvu čestitku prihvatiće svaki istinski vernik, kako god da ste je formulisali, pa makar to bilo i „zapadnjački“, odnosno „katolički“ – Srećan Uskrs. Svi drugi oblici su nastali pod uticajem kulturnih i vremenskih tradicija koji su se ukrštali na ovim prostorima, pa je tako „Uskrs“ srpsko narodno ime, Vaskrs stari srpski književni i crkveni naziv, a Voskresenije današnje srpsko crkveno.
Ali šta na sve ove nedoumice kaže gramatika?
Prema opšteprihvaćenom rečniku Matice srpske, najpravilnije bi bilo reći: „Hristos vaskrse“, međutim, sasvim je u redu i „Hristos voskrese“. Kako je onda nastala najveća jezička dilema u Srblja – Vaskrs ili Uskrs?
Da krenemo ispočetka…
Shutterstock
Izvorni oblici reči kao što su Vaskrs, Vaskrsenije, Vaskrsnuti, Vaskrse potiču iz starog srpkog crkvenog i književnog jezika. Ove reči u prevodu označavaju uskrsnuće, odnosno ustajanje iz mrtvih i ponovno oživljavanje. Takozvani srpskoslovenski jezik, odnosno srpska redakcija staroslovenskog jezika, nastala je u vreme kada su Srbi primili slovensko bogosluženje i slovensku pismenost, tokom 10. veka. Od tada pa do prvih decenija 15. veka, Srbi su pomenute reči izgovarali sa poluglasnikom iza početnog „V“, a od 15. veka pa nadalje izgovaraju ih sa „A“. Dakle to je reč Vaskrs.
Negde od sredine 18. veka do danas ruskoslovenski jezik se upotrebljava u Srpskoj pravoslavnoj crkvi kao zvaničan crkveni jezik. U tom crkvenom jeziku reči o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način, sa „O“ u prvom slogu, Voskresenije, Voskresnuti, Voskrese.
Reč Uskrs, s druge strane, pripada srpskom narodnom jeziku, u kojem je u veoma davno vreme početno „U“ dobijeno od starog početnog „V“.
Da je razlika između reči Uskrs i Vaskrs zapravo političkog karaktera piše u Srpskom jezičkom priručniku, čiji su autori Pavle Ivić, Ivan Klajn, Mitar Pešikan i Branislav Brborić. Tu kaže da postoji veliki broj hrvatskih reči čije preuzimanje ne dolazi u obzir, ali i da je „broj takvih reči donekle i veštački povećan poslednjih godina, politički motivisanim (mada sasvim nenaučnim) tvrdnjama da je tobože „domovina“ hrvatski, a samo otadžbina srpski, ili da „hrvatske“ oblike Uskrs, uskršnji treba zameniti „srpskim“ Vaskrs, vaskršnji. Ipak, u Pravopisu srpskog jezika piše da, iako se obe reči koriste u srpskom književnom i narativnom izrazu, izvesne razlike postoje. One su stilskog karaktera, pa je tako prefiks „vas-“ svečaniji, a prefiks „us-“ pripada stilski neutralnom standardu.
Tako da je potpuno ispravno i u duhu našeg srpskog jezika i pravoslavlja čestitati i Usrks, kao i Vaskrs. Dakle, dragi čitaoci – srećan Uskrs, uz pozdrav – Hristos Vaskrse!
Lepote Srbije su i na Viberu gde vam donosimo razne priče, pridružite se našoj zajednici.
Ukoliko volite predivne fotografije naše zemlje, zapratite našu Instagram stranicu.
MITOVI O JAVORU: Zašto se u srpskoj tradiciji ovo drvo smatralo svetim?
Javor je jedno od drveća kojem su u srpskoj tradiciji i mitologiji pripisivana posebna, gotovo sveta svojstva. Kroz vekove, ovo drvo bilo je povezano sa brojnim običajima, ritualima i verovanjima, zauzimajući važno mesto u narodnoj kulturi i predanjima.
VRBA U SRPSKIM OBIČAJIMA: Zašto je ovo drvo imalo posebno mesto u narodnim verovanjima?
Vrba je jedno od drveća koje je u srpskoj tradiciji zauzimalo posebno, gotovo mistično mesto. Kroz istoriju, narodna verovanja i običaji duboko su se povezivali sa ovim drvetom, pripisujući mu moći isceljenja, zaštite i simboliku novog života.
STARI OBIČAJ „ZELENIH SVADBI“: Zašto su se mladi u nekim krajevima Srbije venčavali isključivo na livadi?
„Zelene svadbe“ bile su stari običaj u mnogim ruralnim krajevima Srbije, gde su mladi parovi birali da se venčaju pod otvorenim nebom, najčešće na livadama ili proplancima. Ovaj običaj imao je duboku simboliku povezanu sa plodnošću, obnovom života i harmonijom sa prirodom.
TAJNI DNEVNIK ISIDORE SEKULIĆ: Kako je pronađen rukopis slavne književnice decenijama nakon njene smrti?
Isidora Sekulić, jedna od najvažnijih srpskih književnica, poznata po svojoj dubokoj refleksiji, izvanrednoj erudiciji i osebujnom stilu, dugo je intrigirala čitalačku publiku svojom povučenošću i enigmatičnošću. Međutim, prava senzacija dogodila se kada je decenijama nakon njene smrti otkriven dnevnik, koji je bacio potpuno novo svetlo na njen unutrašnji svet i stvaralaštvo.
PEČURKA KOJA „GOVORI“: Tajanstvena simbolika vrganja u srpskim verovanjima
U starim srpskim predanjima, vrganj nije bio obična pečurka. Smatralo se da ova pečurka ima posebnu sposobnost da „govori“ i otkriva tajne prirode onima koji je pronađu na specifičan način. Danas gotovo niko ne zna zašto su naši preci vrganj smatrali toliko važnim, ali narodne legende i dalje prenose ovu neobičnu simboliku.
Komentari(0)