OD ČOBANSKE KABANICE DO MODERNE NOŠNJE U srednjovekovnoj Srbiji gunj je bio deo obaveznih davanja vlasteli
Izrađivali su ih zanatlije: abadžije i terzije, a ređe su se šili u kućnoj radinosti. Odabir materijala od koga su pravljeni kao i elementi veza kojim su ukrašavani predstavljali su ne samo umeće zanatlije koji ih je šio već i društveni status vlasnika.
Gunj je odevni predmet, haljetak od vune (sukna) ili čoje, koji su nosili muškarci, žene i deca. U nekim krajevima termin gunj se koristio da označi ćebe ili vuneni pokrivač.
Gunj se koristio još u srednjem veku, a njegovo ime je nastalo od srednjovekovne grčke i latinske reči gunna, što znači krzno ili kožuh. Početkom 14. veka gunj je predstavljao jednostavni vuneni pokrivač i ogrtač, vremenom je postao vrsta kaputa sa dugim rukavima, da bi se transformisao u jelek i prsluk bez rukava.
vikipedija
Gunj su pravili terzije i abadžije od sukna, čoje ili šajaka. Prvobitno je bio deo svakodnevne nošnje, da bi vremenom postao deo svečanog tradicionalnog odela. Početkom 20. veka se sve ređe nosi, jer tada u Srbiju prodire moderna građanska nošnja, koja je bila jeftinija i dostupnija.
Možda vas zanima:
ZAUZIMA POSEBNO MESTO U SRPSKOJ TRADICIJI Raznovrsne narodne nošnje imale su mnogostruka značenja u životu naroda (FOTO/VIDEO)
Srpska narodna nošnja zauzima istaknuto mesto u kulturi i tradiciji srpskog naroda. Njena uloga kroz istoriju je veoma bitna kao simbol etničkog identiteta, a ističe se i po likovnim i estetskim vrednostima.
KAPA KOJA JE SINONIM ZA SRBIJU Od vojničke uniforme do tradicionalne nošnje
Strah i trepet na vodi, srpski ratnici ovekovečeni u nazivu čuvene kape
Možda vas zanima:
ZAUZIMA POSEBNO MESTO U SRPSKOJ TRADICIJI Raznovrsne narodne nošnje imale su mnogostruka značenja u životu naroda (FOTO/VIDEO)
Srpska narodna nošnja zauzima istaknuto mesto u kulturi i tradiciji srpskog naroda. Njena uloga kroz istoriju je veoma bitna kao simbol etničkog identiteta, a ističe se i po likovnim i estetskim vrednostima.
KAPA KOJA JE SINONIM ZA SRBIJU Od vojničke uniforme do tradicionalne nošnje
Strah i trepet na vodi, srpski ratnici ovekovečeni u nazivu čuvene kape
Možda vas zanima:
ZAUZIMA POSEBNO MESTO U SRPSKOJ TRADICIJI Raznovrsne narodne nošnje imale su mnogostruka značenja u životu naroda (FOTO/VIDEO)
Srpska narodna nošnja zauzima istaknuto mesto u kulturi i tradiciji srpskog naroda. Njena uloga kroz istoriju je veoma bitna kao simbol etničkog identiteta, a ističe se i po likovnim i estetskim vrednostima.
KAPA KOJA JE SINONIM ZA SRBIJU Od vojničke uniforme do tradicionalne nošnje
Strah i trepet na vodi, srpski ratnici ovekovečeni u nazivu čuvene kape
U srednjovekovnoj Srbiji gunj je bio deo obaveznih davanja Vlaha i stanovnika sela na manastirskim vlastelinstvima. Tako je car Dušan naredio da se iz sela dodeljenih Karejskoj ćeliji u Svetoj gori, od svake kuće carstva svake godine daje i deset gunjeva. Gunj su na prostorima bivše Jugoslavije nosili Srbi, Crnogorci, Hrvati, Muslimani, Makedonci i Slovenci.
Shutterstock
Izgled i izrada gunja
Gunj se retko proizvodio u domaćoj radinosti, uglavnom je nastajao u radionicama. Žene su pripremale grubi tekstil - aba, od koga se gunj izrađivao. Uglavnom je to bila tkanina od vune, ali je mogla biti i od kozije dlake koja se tkala na horizontalnom razboju.
Posle tkanja se dorađivala pomoću vode u seoskim vodenicama, valjavicama, stupama da bi se dobila kompaktnija tekstura. Postupak stupanja kombinovao se udarcima teškim drvenim maljem i vodom. Posle stupanja i sušenja, tkanina se bojila.
vikipedija/Kralj Petar II Karađorđević u narodnoj nošnji iz Crne Gore
Gunjevi su mogli imati velelepne ukrase i vezove, ukrasi na gunjevima rađeni su prišivanjem komadića sukna i čoje, a vez je izvođen na osnovi vunenim ili svilenim gajtanom. Gajtan se uplitao i potom slagao na odevni prednet. Neke zanatlije su imale šegrta čiji je jedini zadatak bio da upliće gajtan, što je gajtan bio raskošniji to je značilo da je naručilac bio bogatiji ali i da je zanatlija bio veoma umešan.
Ukrašavanje gunja moglo je da traje i po nekoliko meseci, u zavisnosti koliko su sami ukrasi bili zahtevni za izradu. Često su ukrasi bili u obliku kruga ili romba, ili pak sa heraldičkim motivima. Gunj je mogao biti ukrašen i inicijalima naručioca, ukoliko bi to bila njegova želja.
Od sukna su se za seosko stanovništvo izrađivali još i kabanice, haljine, zubuni, jeleci, čakšire, kape, i prekrivači za konje.
I Vuk Stefanović Karadžić pisao o gunju u Rječniku
Vuk Stefanović Karadžić je u drugom izdanju Rječnika iz 1852. godine detaljno pisao o gunju:
„U Srbiji je gunj od crna sukna ili (kupovni) od krpe, koja se donosi iz Pazardžika, i ponajviše je s rukavima i dugačak do niže koljena a ima, osobito po varošima, i kratkijeh gunjeva do pojasa; i ima ih bez rukava i dugačkijeh (kao n. p. u nahiji Rudničkoj) i kratkijeh (osobito u Bosni dolje pored Drine na ženama i djevojkama). U Crnoj Gori zove se gunji bjelačatijesna i duga do više koljena suknena bijela haljina s rukavima, koja se u Brdima zove gunjina, a u Srbiji haljina. U Srbiji se gunj oblači svrh svijeh ostalih haljina, i za to se po njemu ne opasuje, a u Crnoj Gori i po ostalijem onamo krajevima najviše se oblači svrh košulje, i po njemu se opasuje. Za to su u gunjeva u Srbiji rukavi mnogo prostraniji.”
Lepote Srbije su i na Viberu gde vam donosimo razne priče, pridružite se našoj zajednici.
BONUS VIDEO:
Zašto pravoslavci stoje u crkvi, dok ljudi drugih vera kleče
Najraniji hrišćani, oni koji su živeli u apostolskim vremenima, dakle, tokom prvog stoleća nove ere, molili su se stojeći
Oplenac – gde se pod svodovima kraljevske crkve čuva istorija Srbije
Oplenac nije samo crkva – to je kraljevski kompleks, umetničko remek-delo i mesto gde su sahranjeni Karađorđevići, dinastija koja je oblikovala srpsku istoriju.
"Na Drini ćuprija" – most koji priča vekovne priče o ljudima i sudbinama
Remek-delo Ive Andrića, roman koji nas vodi kroz istoriju, sudbine i previranja Balkana, ispričane kroz kamen mosta na Drini.
KROZ OVU MRAČNU CRNU ŠUMU BEŽAO JE CRNI ĐORĐE: Ovako je čuveni Danac pisao o Srbiji NEPOZNATA PRIČA O KRALJU BAJKI ANDERSENU
2. oktobra 1805. godine rođen je čuveni danski književnik poznat u svetu najviše po bajkama, Hans Kristijan Andersen.
15 citata Mije Aleksića koji nikad neće biti zaboravljeni: Ove mudre reči čine ga besmrtnim koliko i njegov dar
Na današnji dan, pre 30 godina, napustio nas je jedan od omiljenih jugoslovenskih i srpskih glumaca, koji je svojim talentom zasmejavao milione. Ipak, on je u sebi nosio tuge više nego radosti...
Komentari(0)