DA LI ZNATE ŠTA SU MEHANE Kako se razvijalo ugostiteljstvo u mladoj Kneževini Srbiji
Mehanski zanat u Kneževini Srbiji bio je primarni oblik ugotiteljstva i jedina i prva zanatska delatnost koja se orijentisala na pružanje usluga, a ne na proizvodnju kao što je to slučaj kod ostalih zanata.
Prve mehane, na prostoru današnje Srbije, nastale su s početka novog veka, za vladavine Osmanskog carstva, prvo u gradovima, a u skladu sa vremenom i nastalim promenama u srpskom društvu, za vladavine Miloša Obrenovića, i u selima. Tako je prema popisu iz 1834. godine u Beogradu radilo 132 mehandžije, a prema popisu iz 1866. godine, u Srbiji je radilo 1.083 krčmara (mehandžije) i 83 kafedžija, izvan okružnih varoši, i 515 krčmara, lebara i vodeničara u varošicama.
Mehanski zanat začet je na prostoru današnje Srbije za vreme viševekovne vladavine Osmanskog carstva. U tom istorijskom periodu mehana je bila isknjučivo dostupna Osmanlijama, odnosno muslimanskom stanovništvu, da u njoj popiju kafu, čaj, šerbe i popuše duvan, u skladu sa njihovim običajima i navikama.
Na dalji razvoj mehanskog zanata u Srbiji uticao je stav Kneževine Srbije, u vreme prve vladavine kneza Miloša, koja je iako oskudnim merama, stimulisala rad mehana, posebno onih u selima. Naime, od 1834. godine arenda za seoske mehane bila je upola niža od takse za varoške i iznosila je samo 5 talira godišnje...i...izuzetno povoljna mera podsticaja, posebno ako se uporedi sa politikom države prema seoskim dućanima.
Državni podsticaji, trajali su kratko. Okončani su već 1840. godine, kada je umesto aredne uvedeno plaćanje akciza, odnosno takse prema količini krčmljenog pića.
U vreme vladavine ustavobranitelja Kneževinom Srbijom i tokom sledeće decenije, državne vlasti, su promenile politiku, prema ugostiteljstvu, želeći da zakonskim uredbama suzbiju mehansko-kafanski zanat, uvereni u loš uticaj kafana i mehana na moral i radnu disciplinu, naročito seoskog stanovništva
Napustio školu a bio mega talenat, u životu ga pratio uspeh, al više je voleo kafanu: On je poslednji Beogradski mangup
Dijamant brušen na kaldrmi rodnog Beograda,Dušan Prelević Prele bio je mnogo toga: fudbaler, roker, glumac, boem, pisac, scenarista…
Letnje grančice gloga i običaj „vezivanja za snagu“ u periodu između Petrovdana i Velike Gospojine
U selima Srbije grančica gloga tokom leta ne bere se za čaj, već za snagu. Nosi se uz telo ili stavlja pod jastuk – ali tek kad se izgovori misao, jer glog ne čuva onoga ko ne zna šta nosi.
Biće koje preskače senku: Verovanje o stvorenjima koja lutaju planinom kad čovek ostavi vatru nedovršenu
U srpskom narodnom predanju, posebno u planinskim predelima, postojalo je verovanje da postoje bića koja se pojavljuju kad se vatra ugasi, a razgovor ostane nedovršen. Ta stvorenja „preskaču senku“ i ne ostavljaju trag na zemlji, već u sećanju.
„Šumska gospa“ iz avgustovskog predanja: Biće koje dolazi samo kada se zaboravi ime one koja je otišla bez pozdrava
U šumama istočne Srbije, pred kraj leta, postoji verovanje da se pojavljuje šumska gospa – biće koje ne traži ništa, ali sedi u tišini blizu staza. Ne govori, ne gleda, ali zna da podseti.
Maslačak u koji se ne duva kad nema vetra: Letnje verovanje o želji koja se ne nosi svakome
U narodnom verovanju, duvanje maslačka nije samo igra. Ako vetar ne duva, a neko duva maslačak – verovalo se da želja ne zna kuda da ide. Tada se može vratiti onome ko nije bio spreman da je primi.
Komentari(0)