Kralj Petar se žalio do boga što mu „Mika Alas deli intimu sa sinom Đorđem": Za ove srpske istorijske ličnosti kažu da su bili gejevi

Teodora Tojagić

14:00

Zanimljivosti 0

Gej istorija Srbije, od orijentalnog meraka do političkih intriga

đorđe karađorđević
ilustracija

Nekoliko istaknutih ličnosti iz srpske istorije i savremenog društva povezivano je sa homoseksualnošću, bilo kroz istorijska svedočenja, pretpostavke ili lična priznanja. Važno je napomenuti da su mnoge od ovih informacija zasnovane na interpretacijama i da ne postoje uvek konkretni dokazi.

Iako su patrijarhalna shvatanja u našoj kulturi vekovima potiskivala homoseksualnost u senku, kroz istoriju Srbije i Balkana mogu se naći brojni slučajevi istaknutih ličnosti za koje se sumnjalo ili otvoreno govorilo da su bile homoseksualci. Od kraljevića i generala, do naučnika i političara – homoseksualizam se, uprkos društvenoj osudi, tiho provlačio kroz redove elite.

Rani uticaji i kontekst

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Još u antičko doba, među Starim Grcima – balkanskim narodom po teritorijalnoj pripadnosti – eros prema mladićima bio je slavljen kao najuzvišeniji oblik ljubavi. Taj ideal Afrodite Uranije bio je suprotnost telesnoj ljubavi prema ženama (Afrodita Pandemos), a duboko je uticao i na kasnije kulture.

Dolaskom Osmanlija i vekovima pod njihovom vlašću, i Srbija je živela u carstvu koje nije strogo kažnjavalo homoseksualizam. U vojsci, posebno među janjičarima, homoseksualni odnosi su bili tolerisani, a slične motive nalazimo i u književnosti – poput scene silovanja dečaka u Andrićevoj priči Mustafa Madžar. Turcizam „bećar“, koji danas označava veseljaka ili ženskaroša, nekada je mogao imati i drugo značenje, sugerišući širi spektar ponašanja.

Aleksandar Karađorđević Wikipedia
 

XIX vek: Prvi glasovi i urbane legende

U 19. veku, Beograd je imao javne kuće s tzv. „orijentalnim merakom“, što su mnogi tumačili kao ponudu mladića za viđenu klijentelu. Pojavljuju se i prvi pojedinci koje društvo počinje da prepoznaje kao homoseksualce – iako se o tome govorilo samo u šapatima.

Jedan od prvih srpskih novinara, istraživača i publicista, Pera Todorović, bio je kontroverzna figura: označavan kao prvi srpski narkoman, a prema nekim navodima i homoseksualac. Slično se šuškalo i o čuvenom matematičaru i ekscentričnom beogradskom intelektualcu – Milutinu Milankoviću, ali daleko više o njegovom bliskom prijatelju – Miki Alasu (Milanu Jovanoviću), koji je navodno bio u prisnom odnosu s prestolonaslednikom Đorđem Karađorđevićem.

Princ Đorđe Karađorđević: Uspon, pad i zatvor

Đorđe, najstariji sin kralja Petra I i crnogorske princeze Zorke, imao je buran i kontroverzan život. Po povratku iz Rusije, gde je pohađao kadetsku vojnu školu, postao je prestolonaslednik 1903. godine nakon Majskog prevrata i dolaska njegove porodice na vlast.

Poznat po svojoj burnoj naravi, Đorđe je često bio u sukobu sa uticajnim ličnostima poput Nikole Pašića, Apisa i generala Petra Živkovića. Ovaj temperament kulminirao je 1909. godine kada je, u napadu besa, pretukao svog slugu Stevana Kolakovića. Sluga je umro od povreda, a iako su vlasti pokušale da zataškaju incident, pritisak javnosti – naročito iz redova socijalista – naterao je Đorđa da se odrekne prava na presto. Njegov mlađi brat Aleksandar postaje novi prestolonaslednik.

Od tog trenutka, Đorđe postaje samo „kraljević“, a ne više naslednik krune. U godinama koje su usledile, učestvuje u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, gde je teško ranjen. Međutim, nakon očeve smrti 1921. godine i dolaska Aleksandra na presto, sukobi među braćom postaju sve intenzivniji.

Godine 1925, kralj Aleksandar, koristeći Đorđevu "preku narav" kao izgovor, šalje ga u psihijatrijsku ustanovu, gde ostaje pod prismotrom gotovo dve decenije. Mnogi istoričari danas veruju da je to bio politički potez s ciljem eliminacije potencijalnog suparnika, naročito jer su se tada pojavile i glasine o Đorđevoj homoseksualnosti i odnosu sa Mikom Alasom.

đorđe karađorđević vikipedija
 

General Petar Živković: Najmoćniji gej u istoriji Srbije?

Petar Živković, vođa elitne organizacije Bela ruka i bliski saradnik kralja Aleksandra, bio je jedan od najuticajnijih ljudi svoje epohe. Iako je homoseksualnost u vojsci tada bila strogo kažnjavana, za Živkovića nije važilo isto. Poznat kao politički intrigant, on je navodno koristio gardiste kao lične „odabrane“, što je izazivalo podsmeh i šale među beogradskim studentima.

Petar Živković vikipedija
 

Uprkos ovim glasinama, Živković je zauzimao visoke funkcije, uključujući i mesto predsednika vlade tokom Šestojanuarske diktature. Njegova seksualnost, iako javna tajna, nije bila prepreka njegovoj moći – što samo svedoči o složenosti tog doba.

Slobodan Jovanović, Mika Alas i beogradski krug

Lik Slobodana Jovanovića danas se nalazi na najvećoj srpskoj novčanici – od 5.000 dinara. Bio je blizak prijatelj Mike Alasa, a o njegovim ljubavnim vezama s ženama nikada nije bilo ni pomena. Bio je intelektualna elita međuratne Srbije, ali se njegovo ime često pojavljuje i u savremenim analizama LGBT istorije kao potencijalni homoseksualac.

Slobodan Jovanović vikipedija
 

Komunizam i dublje potiskivanje

Za razliku od liberalnijih evropskih krugova – poput grupe homoseksualnih komunističkih špijuna s Kembridža (Filbi, Blant, Maklin, Bardžes) – u Jugoslaviji homoseksualci su ušli u dublju ilegalu. Osamdesetih godina, jedan beogradski intelektualac je pokušao da pokrene pitanje prava LGBT osoba, ali je ubrzo bio ućutkan.

Tek sa padom komunizma i dolaskom demokratije, seksualni pluralizam dobija svoj prostor. Danas se širom sveta, pa i u Srbiji, održavaju Parade ponosa, a glasovi LGBT zajednice se sve više čuju u javnosti.

Od kraljevskih palata do beogradskih pristaništa, od vojnih kasarni do univerzitetskih učionica – homoseksualnost je bila prisutna, iako najčešće prikrivana. Sudbine princa Đorđa, generala Živkovića, Mike Alasa i Slobodana Jovanovića osvetljavaju složeni odnos srpskog društva prema seksualnim manjinama. Njihove priče podsećaju da je i u najkonzervativnijim društvima bilo onih koji su voleli drugačije – i da ih istorija nije uspela da izbriše.


@lepotesrbijee KO JE BIO SVETI ÐORÐE? #lepotesrbije #srbija #fy #fyp #viral #viraltiktok #foryoupage #fyf #svetidjordje #djurdjevdan ♬ original sound - LepoteSrbije

 

POVEZANE VESTI
Tagovi:
Kralj Petar mika alas

Komentari(0)

Loading