Od srednjovekovnih manastira, do poprišta svetskih ratova: 5 savršenih izletišta na Kosmaju koja morate posetiti

Kiza R

17:00

Turizam 0

Pogledajte kojih pet mesta morate da obiđete na šumadijskoj planini impresivne prirode i bogate istorije.

Od srednjovekovnih manastira, do poprišta svetskih ratova: 5 savršenih izletišta na Kosmaju koja morate posetiti
Shutterstock

Na samo 60 kilometara od Beograda nalazi se planina koja je bila letnja rezidencija kraljevske loze Nemanjića, "šumadijska Sveta gora", poprište svestskih ratova. Kako da u samo jednom danu proživite bogatu istoriju Kosmaja?

Ovih 5 lokacija obavezno posetite ukoliko se nalazite u blizini Kosmaja.

 

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

1. SPOMENIK KOSMAJSKOM PARTIZANSKOM ODREDU

 

U toku 1941.godine, kada su u Srbiji formirani prvi partizanski odredi, Kosmajski odred se istakao kao jedan od prvonastalih. Naime, uoči 2. jula, Komunistička partija tadašnje Jugoslavije pozvala je svoje članove da osnuju odrede kako bi se otpočelo sa oružanom borbom. Od tog dana, pa sve do kraja Drugog svetskog rata, Kosmajsko-posavski odred je iz dana u dan, iz borbe u borbu sve više rastao i jačao.

Iako su partizani, zajedno sa Kosmajsko-posavskim odredom u svom sklopu, izašli kao pobednici iz Drugog svetskog rata, mnogo njihovih saboraca je na tom istom Kosmaju položilo svoje živote. U čast tih palih boraca, na jednom od tri kosmajska vrha podignut je impozantni Spomenik Kosmajskom partizanskom odredu, visok čak 30 metara. Ovaj monumentalni spomenik vremenom je postao najprepoznatljivije obeležje kosmajskog kraja.

[Kosmaj]

Spomenik Kosmajskom partizanskom odredu
Izvor: Shutterstock

2. SPOMEN - KOSTURNICA NA BELOM KAMENU

Dok se Spomenik Kosmajskom partizanskom uzdiže visoko iznad Kosmaja i može se opaziti sa velikih udaljenosti, na susednom kosmajskom vrhu, srkivena među drvećem hrasta i bukve, nalazi se Spomen-kosturnica na Belom kamenu, podignuta u čast palim borcima Prvog svetskog rata.

Na njenom mestu se u jesen 1914.godine odigrao Boj na Kosmaju, koji je, u strateškom smislu, bio preloman za kasniju Kolubarsku bitku i odbranu Beograda. Na spomeniku ispisani su stihovi "Otadžbine", pesme slavnog Đure Jakšića: 

I samo dotle, do tog kamena,
Do tog bedema -
Nogom ćeš stupit možda, poganom!
Drzneš li dalje? ...

Čućeš gromove
Kako tišinu zemlje slobodne
Sa grmljavinom strašnom kidaju

Đura Jakšić

U neposrednoj blizini Spomen-kosturnice na Belom kamenu nalazi se poviša drvena građevina, koju meštani nazivaju vidikovcem, upravo zbog neverovatnog pogleda na ostatak Srbije koji se odatle pruža. 

Od srednjovekovnih manastira, do poprišta svetskih ratova: 5 savršenih izletišta na Kosmaju koja morate posetiti Shutterstock
 

3. MANASTIR TRESIJE

Zaputite li se ka nižim tačkama Kosmaja, naići ćete na srednjovekovi manastir posvećen Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu, poznatiji pod nazivom Manastir Tresije.

Tresije su zadužbina kralja Dragutina Nemanjića i sagrađena početkom XIV veka, odnosno 1309. godine. Sam manastir je rušen i obnavljan nekoliko puta. Prva obnova, pošto su Osmanlije zavladale Srbijom, zabeležena je 1709. godine.

Postoje brojna predanja o poreklu imena Tresije, od kojih su najpoznatije one vezane za despota Stefana Lazarevića, koji je bio dobrotvor i obnovitelj ovog manastira, kao i priča da je manastir dobio ime po istoimenom potoku koji protiče kraj njega.

Detaljan opis ruševina u kojima se manastir nalazio tokom IXX veka pružio nam je Milovan Vidaković u svojoj "Autobiografiji". Vidaković je bio prvi srpski romanopisac, a rodio se i odrastao podno Kosmaja. Od 1995. godine se pod lipama Manastira Tresije održavaju "Dani Milovana Vidakovića" u čast slavnom kosmajskom književniku.

Kasteljan Shutterstock
 

4. MANASTIR KASTELJAN

Manastir Kasteljan se nalazi na severoistočnoj padini Kosmaja, u selu Nemenikuće i posvećen je Svetom Đorđu.

Kralj Dragutin je sagradio Kasteljan u XIV veku na temeljima nekadašnjeg rimskog utvrđenja, odnosno kastruma, po čemu je manastir i dobio ime.

Čitav manastir je porušen krajem XVII veka, a nanovo je otkopan tek 1963. godine. Tom prilikom je otkriven manastirski kompleks koji se sastoji od crkve, konaka, trpezarije i ostataka nekropole. Upravo je u delu za koji se smatra da je bila trpezarija pronađena časna trpeza sa likom jelena i fragmenti fresaka. Kasteljan je danas u ruševinama i čeka svoju obnovu.

Pogledate li kroz kamenite, lučne prozore Kasteljana, karakteristične za moravski arhitektonski stil, videćete predivni šumski krajolik i životinjske stanovnike te iste šume u kojoj su ljudi već vekovima stranci. U davnim vremenima, kada su ljudi živeli u skladu sa prirodom, drevni Kosmajci su pevali pesme i ispredali priče o mitološkim bićima koja su vladala kosmajskom gorom. Dolaskom hrišćanstva, takve priče su postajale sve ređe, ali srećom postoje zapisane priče o gorskim vilama i zastrašujućim zverima koje su sa Kosmaja vrebale.

5. MANASTIR PAVLOVAC

Na suprotnoj strani u odnosu na Kasteljan, na jugoistočnim obroncima Kosmaja, u selu Koraćica, nalazi se Manastir Svetog Nikolaja - Pavlovac.

Poput Tresija, Pavlovac je najverovatnije nazvan po potoku koji protiče kroz njegovu crkvenu portu. Lociran je na nepodesnom terenu, u uzanoj kotlini, a manastirski kompleks je izduženog oblika, sa crkvom u sredini i temeljnim zidovima konaka i trpezarije u severnom delu.

Posle detaljnih arheoloških istraživanja i konzervatorskih radova, Pavlovac je istražen i delom obnovljen. 

Akt despota Stefana Lazarevića Dubrovčanima pisan je upravo u Pavlovcu, zbog čega nije teško zaključiti da je on neretko provodio vreme u manastirskom komplesku. 

 

 

POVEZANE VESTI
Tagovi:
Kosmaj spomen kosturnica Manastir Tresije manastir kasteljan

Komentari(0)

Loading