GIMNAZIJA U SVILAJNCU Jedna od najstarijih u Srbiji, simbol privrednog i kulturnog uspona građanskog društva (VIDEO)
Osnovana još u 19. veku, Gimnazija je tokom decenija menjala svoj profil, a imajući u vidu njenu dugu tradiciju, od jula 2001. godine Odlukom Vlade Republike Srbije proglašena je za nepokretno kulturno dobro-spomenik kulture.
Kao jedna od najcenjenijih i najstarijih srpskih gimnazija, Gimnazija u Svilajncu društvu je darovala korisne članove, intelektualce svih profila, naučne radnike i učenike koji su svojim delima izborili mesto među velikane našeg naroda.
Kao impozantna građevina starog Svilajnca, Gimnazija je smatrana najreprezentativnijom građevinom u okolini. Na značaju je posebno dobila novembra 1878. godine, kada je Svilajnac posetio knez Milan Obrenović sa porodicom. Knez Milan sa porodicom i svitom prenoćio je u Svilajncu i to u školskoj zgradi, koja je bila sva iskićena, kao i sam Svilajnac. Bio je to veliki prijem, kao i događaj za Svilajnčane, što je samo potvrdilo kulturni i društveni uspon nekadašnje varošice.
Istorijat Gimnazije u Svilajncu
U drugoj polovini 19. veka u Svilajncu su otvorene Škola za žensku decu i Nedeljna škola za šegrte i kalfe. Osnovna (niža) škola u Svilajncu, koja je radila već nekoliko godina u privatnim, neudobnim i nehigijenskim zgradama, zahtevala je novo zdanje zarad razvoja i unapređenja prosvete dece. Zidanje nove školske zgrade u Svilajncu iziskivalo je velike materijalne izdatke (potrebno je bilo sagraditi zdanje za učenike/decu iz celog resavskog sreza za sva četiri osnovna razreda). Radovi na zidanju zgrade počeli su 1875. godine, a završeni su 1877. godine u vreme srpsko-turskih ratova. Iako je bila namenjena potrebama Osnovne škole, ova zgrada je u datom trenutku ustupljena današnjoj Gimnaziji.
Sama ideja o osnivanju Gimnazije nikla je još tokom zidanja zgrade, jer u okolini nije bilo nijedne srednje škole. Nakon dve godine, kada je ministar prosvete bio Alimpije Vasiljević, Svilajnac dobija Gimnaziju, kroz čije učionice je prošlo mnogo ličnosti od ugleda i značaja za nacionalnu istoriju. Interesovanje za pohađanje nastave bilo je veliko. Kako je sve više učenika želelo da nastavi dalje školovanje, a kako u blizini nije bilo nijedne Realke, javila se potreba za otvaranjem III, a ubrzo i IV razreda. IV razred je otvoren 1881/82. školske godine i te godine u školu je upisano 86 učenika koji su učili srpski jezik, matematiku, geografiju, geometrijsko crtanje, hemiju, botaniku, zoologiju, mineralogiju, crkveno pevanje, hrišćansku nauku.
Međutim, u januaru 1916. godine nekadašnji dani slave Gimnazije nestali su kada su Bugari zagospodarili Svilajncem. Doduše, nisu uspeli da otvore bugarsku gimnaziju, ali su uspeli da unište dragoceno kulturno blago, pa su u školskom dvorištu spalili arhivu, knjižnicu školsku i čitaoničku. Dosledna u svojoj nameri obrazovanja i školstva omladine, Gimnazija se poput feniksa izdigla i samouvereno krenula na put trijumfa i napretka.
Već naredne školske godine 1920/21. nastava je organizovana normalno sve dok nije počeo Drugi svetski rat, do tada najveći rat u istoriji čovečanstva. Tokom Drugog svetskog rata Gimnazija je radila sa čestim prekidima, zbog zauzimanja školske zgrade od nemačkih vojnih vlasti. U danima kada je radila, svi učenici i nastavnici morali su da poštuju takozvani kodeks ponašanja, kao na primer: da se zavede dežurstvo na ulici kojim bi se sprečilo kretanje učenika van dozvoljenog vremena, da nastavnici i razredne starešine naročitu pažnju obrate načinu odevanja, čistoći ruku, kose, odela učenika, itd... a nemački jezik bio je obavezan jezik.
Preživevši i ovaj rat, sve do 1960. godine nastava u Gimnaziji bila je organizovana baš onako kao što i priliči jednoj takvoj državnoj instituciji. Redovno su se organizovale ekskurzije, priredbe, muzičke i književne večeri, a od školske 1952/53. godine uvodi se nov nastavni predmet Društveno i moralno vaspitanje. Danas, posle svoje burne istorije, Gimnazija je deo srednje škole "Svilajnac" u Svilajncu i predstavlja najznačajniju kulturno-obrazovnu instituciju u okolini.
IZVOR: ZAVOD ZA ZAŠTITU SPOMENIKA KULTURE KRAGUJEVAC
Arhitektura
Gimnazija u Svilajncu je materijalna baština vrednih arhitektonskih karakteristika i kao takva predstavlja kulturnu riznicu grada, ali i okoline. Sagrađena je od kamena i opeke sa drvenom međuspratnom konstrukcijom i kao takva prezentuje arhitekturalno impozantnu građevinu sa profesorima koji su zračili autoritetom. Reč je o monumentalnoj zgradi pravougaone osnove sa prizemljem i jednim spratom, čija je prostorna organizacija ista kao i na prizemlju.
Zgrada ima sve karakteristike javnih objekata, naglašenu soklu, reprezentativnu fasadu dominantne simetrije. Fasadom dominiraju središni pilastri sa dekorisanim krovnim vencem, što na prvi utisak odaje stil elegancije, prefinjenosti i impozantnosti. Kao vredno graditeljsko nasleđe sa prepoznatljivim stilskim karakteristikama, zgrada Gimnazije samouvereno i sjajno stoji usred skromnog svilajnačkog okruženja.
Kako je Gimnazija utvrđena za kulturno dobro?
Izuzetne arhitektonske vrednosti, ali i istorijskog značaja i obrazovno-prosvetnog uticaja, 1997. godine pokrenut je postupak za utvrđivanje nepokretnosti. Za nepokretno kulturno dobro-spomenik kulture Gimnazija je proglašena u julu 2001. godine, ali su radovi na njenoj rekonstrukciji otpočeli nekoliko godina ranije.
Maja 2002. godine Mašinska škola se obratila Zavodu za zaštitu spomenika kulture Kragujevac zahtevom kojim traži utvrđivanje uslova za preduzimanje mera tehničke zaštite na rekonstrukciji fasade. Tom prilikom Zavod je doneo Rešenje o merama tehničke zaštite i drugih radova na rekonstrukciji fasade, pa su radovi ubrzo nakon toga počeli. Ponovo, 2015. godine izvršena je restauracija, revizija krovne konstrukcije i drvene međuspratne konstrukcije, pri čemu je Gimnazija dobila današnji izgled.
Zahvaljujući svim ovim radovima, zgrada Gimnazije je zadržala status ponosa Svilajnčana i simbola grandioznosti, lepote i obrazovanja. Tokom svoje istorije ispoljavala je odlučnost i spremnost, poput ptice feniks koja je nicala iz svog pepela, i kao takva u proces vaspitanja utkala je više hiljada učenika i đaka. Sva njena istorija, dragocenosti poput starijih fotografija i knjiga, spomenice učenika i profesora, obavijene su kulturnim velom neprocenjive vrednosti.
Izvor: nationalgeographic.rs
Ovo žensko ime se danas ne daje devojčicama: Palo je u zaborav, nećete ga nigde čuti
Posmatrano zajedno sa imenima koja vode poreklo iz latinskog jezika, ovde osnova "vita" znači "život"
Ova molitva Presvetoj Bogorodici se izgovara nedeljom! Veruje se da reči donose mir, sreću i blagostanje!
Jake reči molitve Presvetoj Bogorodici nedeljom
MISTERIOZNI KAMENI KRSTOVI ISTOČNE SRBIJE: Zašto su se nekada podizali bez imena pokojnika?
Širom istočne Srbije, naročito u oblastima oko Timoka, Negotina i Zaječara, i danas se mogu videti neobični kameni krstovi bez natpisa, imena ili godina. Za razliku od tipičnih nadgrobnih spomenika, ovi krstovi nisu vezani za konkretne ljude, već predstavljaju deo starog običaja za koji mnogi veruju da potiče još iz predhrišćanskog perioda.
BILJKA KOJA "VRAĆA VID": Kako se vidova trava nekada koristila u srpskoj narodnoj medicini?
Vidova trava, danas skoro zaboravljena biljka, imala je posebno mesto u tradicionalnoj srpskoj narodnoj medicini. Smatrana moćnim lekom za oči i vid, ova biljka bila je deo posebnih rituala i verovanja koja su vekovima praktikovana širom Srbije.
TAJNA PRVOG OTISKA "GORSKOG VIJENCA": Kako je Njegoševo delo skriveno i spaseno od cenzure?
"Gorski vijenac", epsko delo Petra II Petrovića Njegoša, danas je jedan od simbola srpske i crnogorske kulture, ali malo je poznato koliko je dramatična bila njegova štamparska istorija. Prvo izdanje ovog slavnog dela, objavljeno 1847. godine u Beču, štampano je pod izuzetno teškim uslovima i uz veliku tajnost, kako bi se sačuvalo od stroge austrougarske cenzure.
Komentari(0)