“Žitije Mardarija” kao srpski mitski narativ: Neispričani deo naše književnosti koji spaja svetitelja i narodnog junaka

Kiza R

18:00

Kultura 0

Zaboravljeno srednjovekovno žitije o svetom Mardariju krije elemente mitske naracije, predanja o božanskoj pravdi, prirodi i senkama koje govore – što ga čini jedinstvenim spojem duhovnog i epskog.

sveti sava
Printscreen

Iako većina poznaje najvažnija srpska žitija poput onih o Svetom Savi i Stefanu Dečanskom, "Žitije svetog Mardarija" ostaje gotovo nepoznato široj javnosti. A u tom tekstu kriju se elementi koji podsećaju na najdublje slojeve srpske mitologije. Tu su planina koja govori, vuk koji vodi kroz noć, i voda koja nestaje kad se izgovori laž. Iako pisano u formi hagiografije, ovo žitije ima sve karakteristike narodnog mita: sukob svetlosti i senke, predskazanja i prirodu koja reaguje na greh.

Kombinacija religijskog i mitskog

Žitije svetog Mardarija, koji je prema predanju živeo u 14. veku kao monah u predelima između Kosova i Toplice, prikazuje kako se svetitelj ne bori samo protiv greha – već protiv nevidljivih bića koja pokušavaju da ga odvedu iz monaške tišine. Čitav tekst ima atmosferu nalik narodnoj bajci, sa detaljima koji ne pripadaju strogoj teologiji.

Planina, vuk i voda – mitski elementi u žitiju

Kroz tekst se provlače motivi mitskih vodiča: vuk koji dolazi u snu, planina koja mu odjekom pomaže da pobegne od iskušenja, i voda iz koje se čuje glas preminulog brata. Sve to žitiju daje mitski kvalitet koji se retko sreće u svetovnoj književnosti.

Zašto danas vredi da se čita

Ovo žitije je dragoceno jer pokazuje kako se srpska hrišćanska pismenost prelivala u narodnu svest, i obrnuto. U njemu su i bog i priroda učesnici u borbi dobra i zla. Takva knjiga nije samo religiozni tekst – već arhetipska slika sveta u kome je sve živo i sve ima glas.

POVEZANE VESTI
Tagovi:
Žitije Mardarija

Komentari(0)

Loading