Zašto se stare fotografije ne bacaju, već pale? Narodno verovanje o pamćenju i duši u slici
U srpskoj tradiciji, fotografija nije samo uspomena – već duhovni otisak. Zato se ne baca, ne cepa i ne ostavlja među đubretom.
“Ne bacaj sliku – gledaće te iz kontejnera.” Ova rečenica, koliko god zvučala arhaično, svedoči o starom narodnom osećaju da je fotografija mnogo više od papira. U narodnoj svesti, ona nosi deo duše, deo života uhvaćenog u trenutku. Zbog toga se stare fotografije, naročito onih koji su umrli, nikada ne bacaju – već se ritualno pale, zakopavaju, ili spaljuju uz molitvu. Jer slika, ako je puna nečije prisutnosti, mora biti ispraćena – a ne odbačena.
Slika kao “zamrznuta duša”
U vreme kada je fotografija bila retkost, narod ju je posmatrao kao čudo – ali i kao opasnost. Ako te neko slika dok ne znaš – “oduzima ti deo života”. Ako umreš, a neko ima tvoju sliku – “ima ti duh na dlanu”. Zato se verovalo da se posmrtne slike ne smeju držati pored kreveta, niti da ih treba gledati noću.
Zašto se ne cepa, ne baca i ne lomi
Cepanjem ili bacanjem slike, po verovanju, narušavaš mir onog ko je na njoj. Baciti sliku u kontejner značilo je baciti nečije prisustvo u prljavštinu, što može doneti nemir, noćne more, čak i bolest. Zbog toga su bake govorile: “Ako ne znaš ko je na slici – moli se, pa je zapali.”
Rituali spaljivanja slika
- Pale se na tihoj vatri, uz rečenicu: “Neka ide mirno.”
- Ne pale se u kući – već napolju, najčešće uz reku, potok ili pod stablo.
- Ne pale se zajedno sa drugim stvarima.
- Ne gledaju se dok gore.
- Ako slika ne izgori do kraja – ostatak se zakopava.
Kako se slike čuvaju: u staniolu, među molitvama, uz krst
Stare slike često su se uvijale u staniol, čuvale u kutijama od bombona, stavljale među molitvenike ili držale pored slavske sveće. Time se pokazivalo poštovanje prema osobi sa slike, ali i strah da se “prisustvo ne razbudi”.
Danas – digitalna era, ali ista intuicija
Iako danas fotografije brišemo klikom, mnogi i dalje osećaju nelagodu kada to rade sa slikama pokojnika. I to je deo istog arhetipskog osećaja – da slika nije samo podsetnik, već energetski zapis. A zapis se ne briše tek tako.
Kako su žene dobile ulice u Beogradu: Imena koja kriju priče, a kojih je iznenađujuće malo
Beograd ima više od 2.500 ulica, ali samo mali procenat nosi imena žena. Ta retka imena pričaju priče o vladarkama, književnicama, revolucionarkama, umetnicama i narodnim junakinjama – i svaka od njih nosi sloj istorije koji prolaznici retko znaju.
DNEVNA DOZA PRAVOPISA Kako se piše: sve vreme, svo vreme ili celo vreme?
Da li i Vi pravite ovu grešku?
Ovo ime za devojčice je bilo najlepše u Jugoslaviji: Roditelji ga danas baš izbegavaju
Vrlo su rezervisane u odnosu sa drugim ljudima
Ulica Majke Jevrosime: Put koji čuva sećanje na hrabrost iz Prvog srpskog ustanka
U samom srcu Beograda, nedaleko od Trga Nikole Pašića i Tašmajdanskog parka, prostire se Ulica Majke Jevrosime – prometna gradska saobraćajnica koja u svom imenu nosi priču o majci koja je postala simbol patriotske žrtve.
Bitka kod Velbužda 1330. godine: Pobeda Nemanjića koja je promenila odnos snaga na Balkanu
Na vrhuncu leta 1330. godine, kod grada Velbužda (današnji Ćustendil u Bugarskoj), odigrala se bitka koja je odredila političku i vojnu sudbinu Balkana za naredne decenije.
Komentari(0)