Rođenje deteta, a naročito muškog naslednika, vekovima je u srpskoj tradiciji bio povod za veliko slavlje.
Ovaj događaj nije samo bio radost za porodicu, već i za celu zajednicu, jer se muško dete smatralo nastavkom loze, zaštitnikom domaćinstva i nosiocem porodičnog imena. Iako su običaji varirali od kraja do kraja, mnogi su se održali i do danas, posebno u ruralnim područjima.
Pucanje kao znak radosti
Jedan od najpoznatijih običaja vezanih za rođenje muškog deteta jeste pucanje iz vatrenog oružja. Kada bi se čulo da je žena rodila sina, otac ili blizak muški rođak bi ispalio nekoliko hitaca u vazduh. Ovaj čin simbolizovao je radost, ali i obaveštavanje komšija i prijatelja o dolasku novog člana porodice. U nekim krajevima Srbije, pucanje je imalo i dodatno značenje – verovalo se da će zvuk pucnja oterati zle sile od novorođenčeta.
Možda vas zanima:
Prvi letnji dan: Kako su Srbi kroz vekove slavili dolazak sunca i dugih dana
Kada dani postanu najduži, a sunce najjače, Srbi su kroz istoriju obeležavali dolazak leta posebnim običajima, koji su vremenom poprimili i hrišćanske elemente. Ovaj prvi letnji dan, poznat i kao Ivanjdan (7. jul), prepun je rituala koji prizivaju zdravlje, sreću i blagostanje.
Zaboravljeni srpski običaji koji se i danas praktikuju
Kako su nekada izgledale srpske svadbe, krsne slave i običaji preteča današnjih proslava?
Možda vas zanima:
Prvi letnji dan: Kako su Srbi kroz vekove slavili dolazak sunca i dugih dana
Kada dani postanu najduži, a sunce najjače, Srbi su kroz istoriju obeležavali dolazak leta posebnim običajima, koji su vremenom poprimili i hrišćanske elemente. Ovaj prvi letnji dan, poznat i kao Ivanjdan (7. jul), prepun je rituala koji prizivaju zdravlje, sreću i blagostanje.
Zaboravljeni srpski običaji koji se i danas praktikuju
Kako su nekada izgledale srpske svadbe, krsne slave i običaji preteča današnjih proslava?
Možda vas zanima:
Prvi letnji dan: Kako su Srbi kroz vekove slavili dolazak sunca i dugih dana
Kada dani postanu najduži, a sunce najjače, Srbi su kroz istoriju obeležavali dolazak leta posebnim običajima, koji su vremenom poprimili i hrišćanske elemente. Ovaj prvi letnji dan, poznat i kao Ivanjdan (7. jul), prepun je rituala koji prizivaju zdravlje, sreću i blagostanje.
Zaboravljeni srpski običaji koji se i danas praktikuju
Kako su nekada izgledale srpske svadbe, krsne slave i običaji preteča današnjih proslava?
Sečenje pogače i slavlje
U mnogim krajevima, odmah nakon rođenja deteta, pripremala se posebna pogača koja se zvala "čestitarska pogača." Ova pogača delila se svim prisutnima, a u njoj bi često bila sakrivena para kao znak sreće i blagostanja. Gosti bi se okupljali u kući porodice, donoseći darove za dete i majku – najčešće domaće proizvode, odeću za bebu ili novac.
Kupanje i "jačanje" novorođenčeta
Obred prvog kupanja deteta takođe je bio važan deo običaja. Baba, ili žena od poverenja koja je pomagala pri porođaju, kupala je dete u vodi u koju su se stavljali novčići, pšenica ili bosiljak. Verovalo se da će novčići doneti bogatstvo, pšenica zdravlje, a bosiljak zaštitu od zlih sila. U nekim krajevima, deda ili otac bi posle kupanja nežno podizao dete prema nebu i izgovarao reči poput: "Rasti, sine, velik i jak kao hrast!"
Prvi darovi za dete
Darivanje novorođenčeta bio je simbolični čin kojim su porodica i prijatelji izražavali radost i želju za zdravlje i sreću deteta. Najčešći darovi uključivali su zlatnike, dukate ili ručno izrađene predmete, poput vunenih čarapica ili prsluka. Zlatnici su imali i duhovnu simboliku – verovalo se da štite dete od uroka i donose blagostanje.
Sadnja drveta
Poseban običaj, koji se i danas ponegde praktikuje, jeste sadnja drveta u čast rođenja muškog deteta. Najčešće bi se sadio hrast, dud ili jabuka, simboli snage, dugovečnosti i plodnosti. Ovo drvo smatralo se zaštitnikom deteta, a porodica bi ga negovala kroz generacije.
Veselje za celu zajednicu
Rođenje sina često je značilo veliko slavlje u selu ili mahali. Organizovala se gozba na kojoj se okupljala rodbina i prijatelji, a pripremala su se tradicionalna jela poput pečenja, pite i kolača. Veselje je uključivalo muziku, igre i zdravice koje su bile usmerene na dobrobit novorođenčeta. Gosti bi izgovarali blagoslove, poput: "Da bude jak kao vuk i mudar kao starac!"
Verski aspekt
U pravoslavnoj tradiciji, krštenje deteta je ključni događaj koji prati rođenje. Roditelji bi se trudili da što pre krste dete, a kum, koji je imao značajnu ulogu u duhovnom životu deteta, bio je biran s velikom pažnjom. Krštenje je smatrano zaštitom deteta od zlih sila i početkom njegovog duhovnog života.
Običaji kroz savremeni kontekst
Danas se mnogi od ovih običaja transformišu ili se više ne praktikuju u urbanim sredinama. Međutim, u ruralnim krajevima i porodicama koje neguju tradiciju, običaji poput pucanja, sadnje drveta ili deljenja pogače i dalje su prisutni. U modernom kontekstu, slavlje je često manje formalno, ali i dalje ispunjeno simbolikom i porodičnom toplinom.
Značaj običaja
Običaji vezani za rođenje muškog deteta nisu samo slavlje dolaska novog člana porodice već i način da se ojačaju porodične i zajedničke veze. Oni podsećaju na važnost zajedništva, radosti i duhovne povezanosti, čineći rođenje deteta ne samo ličnim već i društvenim događajem.
Jovan nije imao dece, ali je sinove pokojnog brata odgajio kao svoje, 1 od njih postao čuveni pisac: Neverovatna života priča tvorca naše himne "Bože Pravde":
Pesma "Bože pravde" je nastala 1872. godine za potrebe predstave "Markova sablja", a kao inspiracija poslužila mu je "Jututunska narodna himna" Jovana Jovanovića Zmaja
Zašto je Jerotić verovao da sve bolesti potiču iz duše i uma
Vladeta Jerotić nas je svojim radom neprestano podsećao da zdravlje ne obuhvata samo fizičko stanje, već i duševno blagostanje. Smatrao je da su psihosomatske bolesti temelj gotovo svih zdravstvenih problema – od obične prehlade do najtežih oboljenja.
Crkva i njeni vernici dans slave SVETU VELIKOMUČENICU IRINU: Ove običaje obavezno ispoštujte danas i izgovorite ove reči
Srpska pravoslavna crkva slavi je 5. maja po crkvenom, a 18. maja po gregorijanskom kalendaru.
„MRTVA VODA“ IZ HOMOLJA: Kakva je moć legendarnih izvora koje je narod nazivao „mrtvom vodom“?
U Homoljskim planinama, oblasti poznatoj po bogatom folkloru i mističnim pričama, nalaze se posebni izvori vode koje narod vekovima naziva „mrtvom vodom“. Suprotno nazivu, ova voda smatrana je lekovitom i imala je važno mesto u tradicionalnoj narodnoj medicini, kao i u brojnim magijskim ritualima ovog kraja.
TAJNI RECEPT MANASTIRSKIH MELEMA: Kako su srpski monasi čuvali znanje o lekovitim biljkama?
U srpskim manastirima vekovima su se čuvali recepti za lekovite meleme napravljene od raznih biljaka. Monasi su posedovali duboko znanje o lekovitosti bilja, a njihove recepture bile su strogo čuvane tajne, koje su prenošene samo od odabranih starijih monaha na mlađe.
Komentari(0)