Koliko je koštala kuća u Beogradu pre 100 godina? Evolucija cena nekretnina u Srbiji

Jadranko Žugić

21:00

Aktuelno 0

Cena kvadrata u Beogradu danas dostiže rekordne iznose, ali koliko je nekretnina vredela pre jednog veka? Od Kraljevine Jugoslavije, preko socijalističkog stanovanja, do tržišnih turbulencija 21. veka, cene nekretnina u Srbiji su prošle kroz ogromne promene. Šta se gradilo, gde se živelo i kako su se kretale cene kroz istoriju?

zgrade
Shutterstock

Nekada luksuz, danas standard: Kako su izgledale nekretnine u Beogradu početkom 20. veka?

Početkom 20. veka, Beograd je bio grad u ekspanziji. Posle oslobođenja od Osmanskog carstva i formiranja moderne srpske države, urbanizacija je ubrzano rasla. Elitne četvrti poput Terazija, Knez Mihailove i Krunske ulice postajale su simbol prestiža, dok su radničke porodice naseljavale periferiju, poput Savamale i Čubure.

Cena zemljišta u strogom centru Beograda pre Prvog svetskog rata bila je izuzetno visoka, a samo najbogatiji građani mogli su sebi da priušte kuće u tim delovima. Na primer, prema dostupnim podacima, prosečna cena kuće u centru Beograda 1910. godine iznosila je oko 5.000 do 10.000 dinara, što je tada bilo ekvivalentno vrednosti nekoliko desetina grla stoke ili više godišnjih plata državnog službenika.

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

U to vreme, gradnja je bila rezervisana za imućne porodice i trgovce, dok su siromašniji stanovnici uglavnom živeli u zakupima ili iznajmljivali sobe u zajedničkim kućama.

Period između dva rata: Stanovanje u Kraljevini Jugoslaviji

Nakon Prvog svetskog rata, Beograd je doživeo novi talas urbanizacije. Osnivaju se prve stambene zadruge, koje omogućavaju srednjoj klasi da dođe do sopstvenog doma. U tom periodu, cena kvadrata u elitnim delovima grada iznosila je oko 100 do 200 dinara, dok su stanovi u tada novim kvartovima poput Vračara i Zvezdare mogli da se kupe za nekoliko hiljada dinara.

Pojavljuju se prve moderne višespratnice sa strujom, vodovodom i kanalizacijom, što značajno menja način stanovanja. Ipak, i dalje je posedovanje nekretnine bio luksuz rezervisan za bogatiji sloj društva.

Socijalistička era: Besplatni stanovi i naselja koja su oblikovala Beograd

Dolaskom socijalizma nakon Drugog svetskog rata, koncept stanovanja se potpuno menja. Privatna gradnja je gotovo zaustavljena, a država preuzima inicijativu kroz izgradnju masovnih stambenih blokova. Formiraju se nova radnička naselja kao što su Novi Beograd, Konjarnik, Banovo brdo i Cerak, gde su stanove dobijali radnici velikih državnih preduzeća.

U tom periodu, stanovi se ne kupuju – dodeljuju se. Cene nekretnina nisu bile relevantne, jer je sistem funkcionisao tako da zaposleni dobijaju stanove kroz preduzeća, sindikate ili vojsku. Oni koji su želeli da kupe nekretninu privatno, morali su da imaju značajne ušteđevine ili devize, što je bilo retkost.

Krajem 80-ih godina, sa početkom ekonomskih problema u Jugoslaviji, cena kvadrata u Beogradu počinje naglo da raste, a crno tržište nekretnina postaje dominantno.

Tranzicija i tržišni haos 90-ih: Kako su hiperinflacija i ratovi uticali na cene?

Devedesete godine donele su potpuno novi fenomen na tržištu nekretnina – hiperinfalciju i divlju gradnju. Mnogi građani, u strahu od ekonomske propasti, ulagali su novac u nekretnine kao jedini siguran način očuvanja kapitala.

Cena kvadrata u Beogradu je u nekim periodima bila izražavana u stranim valutama zbog nestabilnog dinara. U centralnim delovima grada, kvadratni metar je koštao između 500 i 1.000 nemačkih maraka, dok su cene u prigradskim naseljima bile daleko niže.

Takođe, u ovom periodu dolazi do eksplozije bespravne gradnje, naročito na Voždovcu, Vidikovcu i Žarkovu, gde su se mnogi doseljavali iz ratom pogođenih područja bivše Jugoslavije.

Savremeni skok cena: Kako je Beograd postao tržište luksuznih nekretnina?

Od 2000-ih godina, tržište nekretnina u Srbiji postaje liberalizovano i otvara se prema stranim investitorima. Novi poslovni centri, tržni centri i stambeni kompleksi dižu vrednost nekretnina, a Beograd doživljava ekspanziju izgradnje luksuznih stanova.

Danas su cene kvadrata u Beogradu na istorijskom maksimumu. U prestižnim lokacijama poput Beograda na vodi, Dorćola i Vračara, kvadratni metar stana može dostići i 6.000 evra, dok su cene u novogradnji širom grada prosečno između 2.500 i 4.000 evra.

S druge strane, periferna naselja poput Ovče, Altine i Borče i dalje nude nekretnine po nižim cenama, ali i one rastu iz godine u godinu.

Koliko će nekretnine u Srbiji vredeti u budućnosti?

Pitanje kretanja cena nekretnina u budućnosti zavisi od mnogih faktora – od ekonomske stabilnosti, priliva stranih investicija, pa do demografskih trendova i migracija stanovništva.

Jedno je sigurno – Beograd je prošao ogroman put od skromnih kuća s početka 20. veka do luksuznih nebodera današnjice. I dok su nekada nekretnine bile privilegija bogatih, danas je tržište šire nego ikada, ali i pristupačnost stanova za prosečnog građanina sve manja.

Šta nas čeka u narednim decenijama? Hoće li cene kvadrata nastaviti da rastu ili će tržište doživeti preokret? To ostaje pitanje na koje će odgovor dati ekonomski i društveni tokovi koji dolaze.

POVEZANE VESTI
Tagovi:
nekretnine cena nekretnina beograd Novi Sad

Komentari(0)

Loading