Najstarija crkva u Srbiji je Petrova crkva (punim nazivom: Crkva Svetih apostola Petra i Pavla), koja se nalazi u Rasu, kod Novog Pazara. Ova crkva predstavlja najstariji spomenik crkvene arhitekture na prostoru Srbije i prvobitno je bila sedište raške episkopije.
Crkva se nalazi 2 km severno od centra Novog Pazara, a prema do sada poznatim pisanim izvorima potiče iz 4. veka, ali je verovatno i starijeg datuma. Crkva se nalazi u sklopu naselja Deževski put, odnosno Postenje.
Sama crkva ima osnovu rotonde sa upisanim četvorolistom i potiče iz vizantijskog doba, dok freske iz njene unutrašnjosti potiču iz 10, 12. i 13. veka. Na njenom mestu se nalazio ranohrišćanski objekat koji je podignut u 7. veku. Prilikom arheoloških iskopavanja koja su na lokalitetu crkve sprovedena 1956. godine, na dubini od 2 metra pronađen je kneževski timulus iz 5. veka pre nove ere, koji je sadržao grčke vaze, srebrno posuđe, zlatan nakit izrađen tehnikom filigrana i granulacije i veliku količinu staklenih i ćilibarskih zrna koja se danas nalaze u Narodnom muzeju u Beogradu. Mada nije u potpunosti precizno, smatra se da se na mestu današnje crkve smenjivao paganski hram, ranohrišćanski hram i srednjovekovna crkva.
Istraživački i konzervatorski radovi vršeni su krajem 50-ih i početkom 60-ih godina 20. veka, arheološka
iskopavanja od 1984. do 1986. godine, a nastavljena su i poslednjih nekoliko godina. Posle detaljnih arheoloških istraživanja, crkva je konzervirana 1960. godine.
Neki od najznačajnijih događaja iz perioda vladavine dinastije Nemanjića su vezani za ovu crkvu.Velika obnova crkve je izvršena za vreme raških župana iz perioda pre Stefana Nemanje, ali se precizno vreme ove obnove ne može utvrditi. U drugoj hrisovulji cara Vasilija II iz 1020. godine, izdatoj Ohridskoj arhiepiskopiji, pominje se Raška episkopija koja je obuhvatala čitavu Srbiju, a sedište episkopije je bila Crkva Sv. Petra i Pavla. Teško je reći da li se obnova crkve može povezati sa Časlavom Klonimirovićem koji je 927. godine preuzeo vlast nad Rasom.
Tokom prvih godina vladavine Nemanjića, Petrova crkva u Rasu je bila mesto najznačajnijih događaja. U Crkvi Sv. apostola Petra i Pavla Stefan Nemanja je ponovo kršten po pravoslavnom obredu.
U prisustvu vlastele, na saboru kod Petrove crkve dana 25. marta 1196. godine, Nemanja je predao presto Stefanu Prvovenčanom, a na istom mestu episkop raški je zamonašio Nemanju i njegovu ženu Anu. Nakon sticanja crkvene samostalnosti 1219. godine, prvi srpski arhiepiskop postaje Sava Nemanjić sa sedištem u manastiru Žiča, a sedište Raške episkopije ostaje u Petrovoj crkvi. Međutim, podizanjem velelepnih crkvenih objekata u blizini (Sopoćani, Đurđevi stupovi, Studenica...) crkva polako gubi značaj koji je imala. U kasnijim godinama, u pisanim izvorima se veoma retko spominje, a pouzdano se zna da je 1455. godine bila u rangu mitropolije.
Nakon turske najezde, 1455. godine, crkva nije zamrla, pominje se i u 16. veku i tokom celog 17. veka u vreme velikog trgovačkog uspona obližnjeg Novog Pazara. Crkva je stradala tokom 1690. godine, a mitropolit raški, a kasnije patrijarh srpski Arsenije IV je obnavlja 1728. godine. Kroz čitav 18. vek crkva je imala rang mitropolije, a nakon 1784. godine Raška eparhija je pripojena Prizrenskoj eparhiji. U trećoj deceniji 19. veka crkva je dograđivana i obnavljana. Nakon tog perioda, crkva je od strane turske uprave oduzeta i pretvorena u vojni magacin. Nakon Prvog balkanskog rata (1912) ponovo joj je vraćena njena prvobitna namena.
Po načinu gradnje slična je crkvama sa prostora Primorja, Gruzije, Jermenije i Italije koje potiču od 7. do 9. veka, ali je usled prepravki i dograđivanja postala jedinstvena, što je bio jedan od razloga da se nađe na Uneskovoj listi Svetske baštine od 1979. godine u sklopu spomenika srednjeg veka objedinjenih pod zaštićenom celinom Stari Ras.
Ova crkva je ne samo istorijski značajna, već i arhitektonski dragulj koji svedoči o bogatoj prošlosti ovog regiona.
Rudinsko jezero kod Sjenice: Nestvarno plavetnilo koje ne postoji na mapama
Na visoravni između Peštera i Zlatara, nadomak sela Rudine, nalazi se veštačko jezero koje nije poznato ni većini lokalnih turista. Rudinsko jezero, stvoreno zbog regulacije vodotoka, danas je pravo prirodno ogledalo – tiho, čisto i gotovo zaboravljeno.
Veliki vrh kod sela Lopiže: Najlepši nepoznati vidikovac iznad Uvca
Iznad čuvenih meandara reke Uvac, postoji vidikovac koji turisti retko posećuju, ali koji nudi jedan od najimpresivnijih pogleda u Srbiji. Veliki vrh, smešten iznad sela Lopiže, prava je prirodna terasa za ljubitelje tišine, fotografije i planinarenja.
Ova banja u Srbiji ima jednu od najlekovitijih voda u Evropi: Zbog blagodeti i lečenja dolaze ljudi iz celog sveta
Za njena lekovita svojstva znali su još Dositej Obradović i knez Miloš
Vodopad Kozica kod Ljubovije: Najmanji vodopad u Srbiji koji skriva najlepši planinski potok
Na obroncima Azbukovice, u blizini Ljubovije, nalazi se vodopad koji visinom ne osvaja, ali lepotom toka i prirodnim ambijentom oduzima dah. Vodopad Kozica, visok svega tri metra, deo je istoimenog potoka koji pravi jedno od najčistijih kupališta u zapadnoj Srbiji.
Vidikovac Ploče iznad Lima: tajno mesto koje otkriva najlepši pogled u jugozapadnoj Srbiji
Iznad planinskih useka Pribojske banje i toka reke Lim, nalazi se vidikovac Ploče – skrivena tačka sa koje se pruža jedan od najlepših panoramskih pogleda na jugozapad Srbije. Malo je poznata turistima, ali je omiljena među planinarima i fotografima.
Komentari(0)