SPOMENIK KULTURE OD IZUZETNOG ZNAČAJA Nalazi se na UNESKO-voj listi baštine (VIDEO)

Lepote Srbije

13:00

Turizam 0

Stari grad Ras (ili camo Ras) je središte i mesto iz koga je ponikla srednjovekovna srpska država, odakle je vladao i sazivao državne sabore veliki župan Stefan Nemanja, gde su on i njegovi potomci imali cvoje dvorove. I u viđenjima stpanaca Ras je označavao centar Srbije. Stari Ras u tradiciji srpskog naroda ima posebno značenje.

SPOMENIK KULTURE OD IZUZETNOG ZNAČAJA Nalazi se na UNESKO-voj listi baštine (VIDEO)
Printscreen

Tokom srednjeg veka, savremenici sa zapadnih strana Evrope po njemu su često zemlju Srbiju nazivali Raškom.

Položaj

Kompleks starog Rasa nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, oko 11 km zapadno od Novog Pazara. Smešten je u živopisnom brdovitom predelu kraj ušća Sebečevske reke u, na mestu gde su se spajali putevi koji su sa zapada juga vodili dalje prema istoku. Ovaj značajan spomenički kompleks čini nekoliko lokaliteta, grupisanih relativno malom prostoru, koji su nastajali u razdoblju od preko jednog milenijuma. Stari utvrđeni grad Ras nalazio se se na vrhu brega Gradine, iznad ušća Sebečevske reke, a njegovim bedemima su bile opasane i niže zaravni s istočne strane. Pod gradom, u jednoj potkapini stenovitih litica sačuvani su tragovi pećinskog manastira, a kraj rečnih obala, u amfiteatralnom prostoru, leže ostaci Trgovišta, srednjovekovnog naselja iz predturskog razdoblja.

Prvi pokušaj da se odredi mesto ovog značajnog grada učinio je A.F.Giljferding, polovinom prošlog veka. Na putu za Sopoćane, kraj ušća Sebečevske reke u Raška, on je na mestu zvanom Pazarište zapazio značajne ruševine za koje je pretpostavio da pripadaju ostacima starog Rasa. Što je posebno zanimljivo, Aleksandar Giljferding je tada zabeležio i narodno predanje da je grad podigao Hrelja (Relja od Pazara iz narodnih pesama), i da je porušen pre turskih osvajanja. Ovu indetifikaciju ruševina na Pazarištu, oko 11 km zapadno od Novog Pazara, prihvatio je i Konstantin Jireček. Istog mišljenja bio je i Jovan Cvijić, koji prvi pominje i tragove utvrđenja na vrhu brega Gradina, iznad ušća Sebečevske reke u Rašku.

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Možda vas zanima:

Naš poznati istoričar Stojan Novaković smatrao je da prestonicu u Rasu, kao središte vladara, ne treba tražiti u samom gradu, već na čitavom području koje obuhvata pojam Rasa kao oblasti. To je navelo neke istraživače da prestonicu Ras traže u dolini Deževske reke ili u blizini poznate crkvi svetih apostola Petra i Pavla. U novije vreme, 1951.godine, ruševine na Gradini i Pazarištu obišla je ekipa profesora Đurđa Boškovića, a nešto kasnije tu je preliminarna istraživanja vršio i arh. Jovan Nešković. Ovi radovi su doprineli da se konačno utvrdi lokacija starog Rasa i pristupi istraživanjima njegovih ostataka.

Istorija

U prvoj polovini 12.veka vizantijski istoričarJovan Kinam prvi put jasno pominje tvrđavu Ras. U njegovom delu sačuvani su izvesni podaci, istina dosta fragmentirani, koji osvetljavaju neka zbivanja u vezi sa ovim važnim utvrđenjem. Tako je zabeleženo da su krajem treće decenije 12.veka, u vreme vizantijsko-ugarskih sukoba, Srbi podigli ustanak i srušili tvrđavu Ras, u kojoj se tada nalazila posada cara Jovana Drugog Komnina. Dve decenije kasnije, 1149.godine, zbog čestih upada na vizantijsku teritoriju, car Manojlo Prvi Komnin lično je preduzeo pohod protiv Srba.

Ime Rasa je prvi put u srednjovekovnim izvorima zabeležio vizantijski car i pisac Konstantin Porfirogenit. Govoreći o ratu između Srba i Bugara krajem prve polovine 9.veka, koji je bio okončan porazom napadača, car-pisac nas obaveštava da je bugarski arhont Mihailo Boris bio prisiljen da sklopi mir. Želeći da se vrati u Bugarsku i plašeći da ga Srbi negde na putu iz zasede ne presretnu, zatraži za svoje obezbeđenje decu Marhonta Mutimira, Borena i Stefana, koji ga sprovedoše čitavog do granice, do Rasa. Za ovu ljubaznost Mihailo Borisih obdari velikim darovima, a oni njemu uzvratiše kao gostinski dar dva roba, dva sokola, dva psa i osamdeset krznenih haljetaka, što Bugari smatraju za sklopljeno prijateljstvo. Iz ove zanimljive vesti ne može se pouzdano zaključiti da li se ovde Ras pominj kao oblast ili pogranični grad. Iako ovo pitanje još nije pouzdano razrešeno, prema rezultatima dosadaš[njih istraživanja može se pretpostaviti da se ova vest najverovatnije odnosi na oblast uz granicu tadašnje Srbije.

Drugi vizantijski hroničari, opisujući često veoma uopšteno događaje u Srbiji tokom 12.veka, ne pominju grad Ras, kao ni istoimenu oblast. U srpskim izvorima grad Ras, izričito pominje samo jedanput, u prvim godinama XIII veka. Na jednom od poslednjih listova poznatog Vukanovog jevanđelja, koje se sada čuva u Petrovgradu , ostao je sačuvan zapis starca Simeona koji kaže da je ovu knjigu napisao svome gospodinu velikom županu živeći u pećini u gradu Rasu. Ovaj zapis je ujedno i poslednji pomen grada Rasa u sačuvanim istorijskim izvorima.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A post shared by @srbi_raska_oblast

Nestanak Rasa

Nestanak grada Rasa sa pozornice istorijskih zbivanja samo jedno stoleće posle izgradnje novih kamenih bedema nameće pitanja o stvarnoj funkciji i značenju ovog utvrđenja. Građeno za potrebe vizantijske vojne posade, ono je, sticajem okolnosti, u procesu stvaranja nezavisne srpske države dobilo daleko veći značaj. U doba Stefana Nemanje i njegovih prvih naslednika grad Ras je glavno utvrđenje središnje oblasti države i prestonica Srbije, naravno, u nekadašnjem značenju toga pojma kao sedišta vladara. Poznato je da su srpski vladari tokom XII, XIII pa i u XIV veku retko boravili duže na jednom mestu i jednom dvoru.

U tom razdoblju vladarski dvor je bio veoma pokretan i nije bilo uobičajeno da vladari stalno borave u utvrđenom gradu ili zamku, kao što se to najčešće činilo širom ondašnje Evrope. Dvorove prvih Nemanjića trebalo bi odista tražiti u oblasti starog Rasa, pri čemu bi se cela oblast mogla smatrati za ranu prestonicu srpske države. U tom kontekstu, utvrđeni grad Ras predstavljao bi vladarski refugijum, odnosno tvrđavu gde je dvor boravio u nemirnim vremenima. Osim toga, u gradu je sigurno čuvana riznica, a nije bez značaja ni veliko skladište žita, koje je prevazilazilo potrebe samog dvora. I kovnica prvog srpskog novca nalazila se u Rasu, kao vladarskom sedištu. Imajući sve ovo u vidu, bez sačuvanih izvornih podataka danas je teško objasniti zašto posle razaranja u četvrtoj deceniji XIII veka utvrđeni grad Ras nije bio više obnovljen. I narednih decenija, sve do deževskog sabora 1282. godine, središte srpskih vladara ostalo je u oblasti Rasa, što je bio dovoljan razlog za obnovu utvrđenja. Upravo u tom razdoblju kralj Uroš Prvi gradi svoju zadužbinu, manastir Sopoćane, u neposrednoj blizini razorenog grada, čije su ruševine ubrzo pale u zaborav.

Izvor: vikipedija

POVEZANE VESTI
zlatibor

Nestvarno lepe zimske slike stižu sa Zlatibora: Sneg prekrio najpopularniju srpsku planinu, snimci iz vazduha oduzimaju dah

Turizam

21:00

22 novembar, 2024

Nakon što su putevi pročišćeni, a sneg prestao da pada na srpskoj turističkoj lepotici, planini Zatibor već krajem novembra vlada prava zimska idila. Na snimcima zabeleženim iz vazduha, jasno se vidi lepota ovog mesta stoga i ne čudi da je godinama unazad jedna od najpolularnijih destinacija kako za domaće turiste, tako i za goste iz čitavog sveta.

Tagovi:
ras raška Unesko srbija turizam Novi Pazar crkva svetog petra i pavla

Komentari(0)

Loading