Malo selo Orašac 1804. godine postalo je mesto gde je počela borba za slobodnu Srbiju. Kako je ustanak protiv Osmanlija promenio tok srpske istorije?
Hladnog februarskog jutra 1804. godine, u selu Orašac kod Aranđelovca, okupili su se najugledniji srpski knezovi i hajdučke vođe da donesu sudbonosnu odluku – da li podići ustanak protiv Osmanskog carstva? Na čelu bune našao se Đorđe Petrović, poznatiji kao Karađorđe, vođa koji će postati simbol borbe za slobodu. Tako je započeo Prvi srpski ustanak, jedan od najvažnijih događaja u srpskoj istoriji, koji je trasirao put ka nezavisnosti Srbije.
Zašto je izbio Prvi srpski ustanak?
Na početku 19. veka, stanje u Beogradskom pašaluku bilo je nepodnošljivo. Osmanlijska vlast, predvođena dahijama (janjicarskim zapovednicima), uvela je strahovladu i neprestano pljačkala srpski narod.
Možda vas zanima:
JEZIVA SMRT POKRETAČA PRVOG SRPSKOG USTANKA Odsekli su mu glavu, napunili slamom, pa je odneli sultanu
Karađorđe Petrović bio je jedan od najvećih srpskih junaka tokom oslobođenja od Turaka. Podigao je Prvi srpski ustanak, bio njegovo vođa kao i osnivač istoimene dinastije koja je, uz prekide, sve do polovine 20. veka vladala Srbijom.
KAKO JE KARAĐORĐE UBIO ROĐENOG OCA, BRATA I SVAKOG KO MU SE ZAMERIO: Samo bi rekao "po duša te" i izvukao pušku!
Tamna strana vožda Karađorđa
Možda vas zanima:
JEZIVA SMRT POKRETAČA PRVOG SRPSKOG USTANKA Odsekli su mu glavu, napunili slamom, pa je odneli sultanu
Karađorđe Petrović bio je jedan od najvećih srpskih junaka tokom oslobođenja od Turaka. Podigao je Prvi srpski ustanak, bio njegovo vođa kao i osnivač istoimene dinastije koja je, uz prekide, sve do polovine 20. veka vladala Srbijom.
KAKO JE KARAĐORĐE UBIO ROĐENOG OCA, BRATA I SVAKOG KO MU SE ZAMERIO: Samo bi rekao "po duša te" i izvukao pušku!
Tamna strana vožda Karađorđa
Možda vas zanima:
JEZIVA SMRT POKRETAČA PRVOG SRPSKOG USTANKA Odsekli su mu glavu, napunili slamom, pa je odneli sultanu
Karađorđe Petrović bio je jedan od najvećih srpskih junaka tokom oslobođenja od Turaka. Podigao je Prvi srpski ustanak, bio njegovo vođa kao i osnivač istoimene dinastije koja je, uz prekide, sve do polovine 20. veka vladala Srbijom.
KAKO JE KARAĐORĐE UBIO ROĐENOG OCA, BRATA I SVAKOG KO MU SE ZAMERIO: Samo bi rekao "po duša te" i izvukao pušku!
Tamna strana vožda Karađorđa
Najveći povod za ustanak bio je Seča knezova – masovno pogubljenje srpskih narodnih vođa koje su Osmanlije izvele početkom 1804. godine, bojeći se da će Srbi podići pobunu. Umesto da uplaši narod, ovaj događaj imao je suprotan efekat – ubrzao je organizaciju ustanka.
Orašac – mesto gde je sve počelo
februara 1804. godine, u selu Orašac, okupili su se srpski uglednici kako bi doneli odluku o početku ustanka. Nakon duge rasprave, vođstvo je povereno Karađorđu Petroviću, harizmatičnom i odlučnom vođi koji je uživao veliko poverenje među ustanicima.
Legenda kaže da su se mnogi bojali odmazde Osmanlija, ali ih je Karađorđeva odlučnost inspirisala. Njegove reči, prema predanju, bile su: "Bolje grob nego rob!"
Kako je tekao ustanak?
Nakon dizanja ustanka u Orašcu, ustanici su brzo preuzeli kontrolu nad ključnim mestima:
Bitka kod Ivankovca (1805) – prva velika pobeda Srba nad Osmanlijama.
Oslobođenje Beograda (1806) – ustanici su zauzeli Beograd, što je bio ključni trenutak ustanka.
Pobeda kod Mišara (1806) i Deligrada (1806) – Karađorđe je potvrdio vojnu nadmoć nad Turcima.
Ustanak je bio uspešan i Srbi su prvi put posle više vekova imali samostalnu upravu. Međutim, uprkos pobedama, ustanak je imao i teške trenutke, posebno kada je Osmansko carstvo poslalo jaku vojsku 1813. godine i ugušilo bunu.
Printscreen
Šta je Prvi srpski ustanak značio za budućnost Srbije?
Iako nije trajno doneo slobodu, Prvi srpski ustanak imao je ogroman značaj:
Osnažio je nacionalnu svest Srba – prvi put nakon Kosovske bitke Srbi su pokazali da mogu da se organizuju i bore za svoju državu.
Postavio je temelje moderne Srbije – iako je ustanak ugušen, njegovi ideali su nastavili da žive, što je dovelo do Drugog srpskog ustanka i konačnog oslobođenja.
Karađorđe je postao nacionalni simbol – i danas se njegovo ime povezuje sa hrabrošću i borbom za slobodu.
Orašac danas – mesto istorijskog sećanja
Danas je Orašac jedno od najvažnijih istorijskih mesta u Srbiji. Svake godine 15. februara, na Dan državnosti, ovde se održavaju svečanosti u čast Prvog srpskog ustanka.
Najznačajniji spomenici i lokaliteti su:
- Spomen-škola u Orašcu – muzej posvećen ustanku.
- Crkva Vaznesenja Gospodnjeg – podignuta u čast ustanika.
- Marićevića jaruga – mesto gde je Karađorđe izabran za vođu.
Orašac je danas ne samo simbol srpske borbe za slobodu, već i mesto koje svake godine privlači turiste i ljubitelje istorije.
Zašto je Prvi srpski ustanak i danas važan?
Više od dva veka kasnije, Prvi srpski ustanak ostaje ključni trenutak u srpskoj istoriji. Bio je prvi korak ka nezavisnosti i inspiracija za buduće generacije. Svaki dolazak u Orašac podseća nas na hrabrost ustanika i njihovu želju za slobodom – vrednosti koje su temelj srpske države.
Ako još niste posetili Orašac, učinite to – jer tamo je započeta priča o modernoj Srbiji.
Prvi srpski ustanak i Karađorđe: Kako je Orašac postao simbol borbe za slobodu?
Malo selo Orašac 1804. godine postalo je mesto gde je počela borba za slobodnu Srbiju. Kako je ustanak protiv Osmanlija promenio tok srpske istorije?
Srbija na starim mapama: Kako su naši gradovi izgledali pre nekoliko vekova?
Od rimskih puteva do austrougarskih karti – kako su se kroz vekove menjale mape Srbije i šta one otkrivaju o prošlosti naših gradova?
"Seobe" Miloša Crnjanskog nisu samo roman o srpskim izbeglištvima – one su priča o večitoj potrazi za domom, identitetom i smislom.
Miloš Crnjanski, jedan od najvećih srpskih književnika, napisao je roman "Seobe" 1929. godine, a kasnije i njegov nastavak, "Druga knjiga Seoba". Ovo monumentalno delo istražuje sudbinu srpskih izbeglica u 18. veku, njihovu borbu između prošlosti i budućnosti, između nostalgije i neminovnog kretanja napred. Međutim, "Seobe" su mnogo više od istorijskog romana – one su priča o srpskom identitetu, o večitom lutanju i traganju za mestom pod suncem.
Zaboravljeni grad Žrnov na Avali: Misterija tvrđave koju je srušio kralj Aleksandar
Tvrđava Žrnov vekovima je čuvala tajne Avale, sve dok nije nestala pod eksplozivom – zašto je srušena i šta je ostalo od ovog srednjovekovnog grada?
I Tito ga se plašio koliko su ga ljudi obožavali, izgradio pola Beograda: Živeo u očevoj kućici, a pomagao u svako doba
Na čelu Beograda promenilo se na desetine gradonačelnika, ali nijedan nije ostavio takav trag kao Branko Pešić. Vreme njegovog šefovanja mnogi nazivaju zlatnim dobom srpske prestonice.
Komentari(0)