Još jedno ime ovog zdanja je Todorova kula ili kula Todora, po komandantu koji je pružao otpor osmanskom osvajaču.
Srednjovekovna tvrđava Stalać koja se nalazi na obroncima Mojsinjskih planina, nedaleko od mesta na kome se dve Morave spajaju i formiraju Veliku Moravu. Smatra se da je tvrđavu podigao knez Lazar Hrebeljanović na ostacima antičkog grada, kao i crkvu u blizini, od koje je danas ostalo samo zvono u crkvenoj porti na kome piše da je napravljeno 1384. godine u Milanu.
Od nekadašnjeg utvrđenja ostala je samo glavna kula, takozvani donžon, zbog čega se danas naziva samo kula Stalać. Još jedno ime ovog zdanja je Todorova kula ili kula Todora, po komandantu koji je pružao otpor osmanskom osvajaču.
Prostor omeđen sa tri Morave na kome se nalazi kula Stalać je oduvek bio pogodan za prolazak raznih osvajača još od antičkog perioda, tako i u srednjem veku kada su tuda prolazili Turci.
printscreen youtube
O samoj odbrani utvrđenja nije ostalo dosta zapisanog osim jednog pomena od strane Konstantina Filozofa, životopisca kneza a kasnije despota Stefana Lazarevića. Ostalo je zapisano da sultan Musa stigavši do Stalaća naišao na žestok otpor, ali nedovoljan pošto na kraju grad biva osvojen a njegov zapovednik gine u požaru zajedno sa njegovom ženom.
Iako ime junaka koji je pružao otpor osvajaču nije ostao zapisan, predpostavlja se da je to bio Todor po kome današnja kula nosi ime, a sa njime je stradala i njegova ljuba Jelica. Ova priča je postala inspiracija za epsku narodnu pesmu u kojoj se pominje vojvoda Prijezda, koji je verovatno inspirisan istorijskim likom Todorom.
printscreen youtube
Za razliku od požara koji se pominje u istorijskim izvorima u narodnoj pesmi „Smrt vojvode Prijezde“, koju je prvi zapisao Vuka Karadžić, Prijezda i njegova ljuba zajedno skaču u Južnu Moravu i tako ginu, radije nego da padnu u ruke osvajaču.
Car je Memed Stalać osvojio,
Ne osvoji dobra ni jednoga.
Ljuto kune turski car Memede:
„Grad-Stalaću, da te Bog ubije!
Doveo sam tri hiljade vojske,
A ne vodim nego pet stotina.“
Stalać na mapi:
Odeš bolestan, vratiš se zdrav: Ova banja u Srbiji ubraja se u najviše, a njena lekovita voda privlači turiste
Banjske vode se koriste u terapijske svrhe
Misterija kamenih kugli kod sela Zlokućane u Toplici
Savršeno okrugli kameni "megaliti" usred šume: Da li je priroda ili ruka čoveka oblikovala kugle Zlokućana?
Najstarija vodenica u dolini Pčinje koja i dalje melje brašno – selo Lopardince
Zub vremena joj ništa ne može: Drvena vodenica iz 19. veka u selu Lopardince i dalje okreće točak tradicije
Zaboravljeni srednjovekovni grad Ždrelo kod Petrovca na Mlavi: Tvrđava među stenama
Stena koja skriva srpsku istoriju: Ostaci utvrđenja iznad banje Ždrelo koje je vreme zaboravilo
Ovo su 3 najlepše banje na samom severu Srbije: U blizini jedne je prelepo jezero, a cene su prava bagatela (FOTO)
Obiđite ih i uživajte u odmoru, nećete zažaliti!
Komentari(0)