Zbog svoje istorije i bogatog kulturno – istorijskog nasleđa, Pećka Patrijaršija spada u red najznačajnijih spomenika u Srbiji.
Shutterstock
Manastir Pećka Patrijaršija podignuta je uz reku Bistricu kraj Peći. Čine je četiri crkve sa velikom pripratom. U njoj su vekovima stolovali srpski arhiepiskopi i patrijarsi. Bili su okruženi učenim i umetnički nadarenim monaštvom, koje nije štedelo ni znanja ni truda da svetinju dostojno ukrasi sedište poglavara Srpske crkve.
Najstarija crkva zadužbina je arhiepiskopa Arsenija I, iz prve polovine 13. veka. Posvećena je Svetim Apostolima. Oko 1320. godine uz njenu severnu stranu, arhiepiskop Nikodim je sagradio novu crkvu i posvetio je Svetom Dimitriju. Desetak godina kasnije, arhiepiskop Danilo II, sa južne strane crkve Svetih Apostola podiže treću crkvu i posvećuje je Bogorodici Odigitriji. Uz njen južni zid gradi i crkvu Svetog Nikole. Danilo II će podići i pripratu koja će objediniti sve tri bogomolje.
Fasada crkve Svetih Apostola bila je omalterisana i imala je tamno crvenu boju, kao što je slučaj i sa manastirom Žiča. Bogata manastirska riznica stradala je u više navrata od Turaka i drugih pljačkaša. Deo sačuvanih crkveno-umetničkih dragocenosti svedoči o njenoj izuzetnoj prošlosti.
Sredinom 13. veka, iz Žiče je u crkvu Svetih Apostola premešteno sedište srpske arhiepiskopije, koja je 1346. godine uzdignuta na rang patrijaršije.
Posle pada Smedereva (1459) i smrti patrijarha Arsenija II (1463), patrijaršija je bila ukinuta, a njeno područje potčinjeno Ohridskoj arhiepiskopiji. Prilikom obnavljanja Pećke patrijaršije 1557. godine, veliku ulogu je imao Mehmed-paša Sokolović, turski veliki vezir, rodom Srbin iz Starog Vlaha.
Njegov brat Makarije postao je prvi patrijarh obnovljene patrijaršije (1557-1574). Obnova Pećke patrijaršije, duhovnog i kulturnog središta srpskih krajeva pod turskom vlašću, imala je dalekosežan značaj.
Za oživljavanje graditeljske, slikarske i književne delatnosti, obnavljanje i izgradnju hramova, razvoj živopisa i ikonopisa, osim Makarija Sokolovića, naročito je zaslužan Pajsije Janjevac (patrijarh 1614-1647). Pećka patrijaršija je stradala za vreme austro-turskog rata krajem 17. veka, kada su ove oblasti napustili mnogi Srbi, pa i patrijarh Arsenije III Čarnojević, a 1776. Turci su je potčinili Carigradskoj patrijaršiji.
Po završetku Prvog svetskog rata u Pećkoj Patrijaršiji je nakon ujedinjenja srpske crkve, ustoličen prvi patrijarh obnovljene Patrijaršije, Dimitrije 1924. godine. Od tada se svi srpski patrijarsi uvode u tron u Pećkoj Patrijaršiji.
Pećka Patrijaršija je 1981. godine bila na meti albankih terorista, nakon čega se pristupilo njenoj restauraciji. Tokom bombardovanja Srbije 1999. godine, manastir je uspeo da izdrži udar koji je uzdrmao njegove temelje. Danas u manastiru Pećka Patrijaršija borave 24 monahinje.
Komentari(0)