Znate li da postoji još jedan narod u Evropi koji se zove kao mi: Oni su naša neuništiva braća!
Sa njima delimo više od imena: naše istorije su veoma slične, i gotovo jednako tragične, naši jezici i naše kulture su u dubokom srodstvu. Oni su naša severna braća, mi smo njihova južna. Mi o njima znamo vrlo malo, a i oni o nama.
O istoriji Srbije pre dinastije Nemanjića pisali su samo strani istoričari. Prvi koji je ostavio podatke o našem narodu bio je vizantijski car Konstantin Porfirogenit u 10. veku u svojim spisima “O narodima”.
Tek u “Letopisu popa Dukljanina” u drugoj polovini 12. veka, pojavljuje se prvi domaći istorijski zapis na slovenskom jeziku.
To je istorija dalmatinskih Slovena (Srba i Hrvata) od seobe do pod kraj 12. veka. U prvom delu Letopisa nalaze se sačuvane priče i legende, a u završnom delu je hronika zbivanja u Duklji u 11. i 12. veku.
U njoj se o dalmatinskim Slovenima govori kao o jednom narodu, Srbi i Hrvati kao narod uopšte se ne spominju, ali se spominju Srbija i Hrvatska.
Srbi su tek počeli o sebi da pišu od vremena Svetog Save i Stefana Prvovenčanog, a oboje započinju istoriju našeg naroda od svog oca Stefana Nemanje.
O periodu pre Stefana Nemanje o našem narodu mi možemo govoriti samo iz izvora tuđih pisaca, ili na osnovu pojedinih istorijskih izvora.
Srbi i Lužički Srbi
Etimologija imena Srbi nije objašnjena. Prema pisanjima F. Konta to je jedno od najstarijih i najarhaičnijih imena u slovenskom svetu. Najverovatnije je doneto iz stare prapostojbine. Jedna zanimljivost je da Srbi nisu jedini narod koji nosi to ime.
Naime, postoje još i Lužički Srbi, koji su jezički sasvim drugačiji od balkanskih Srba. Nemci ih nazivaju Sorben, a nas Serben, dok oni sebe nazivaju isto kao što i mi nazivamo sebe- Serbi. Sa druge strane, nas nazivaju Južni Serbi.
Ako ste se nekada pitali ko su Lužički Srbi, evo odgovora:
Lužički Srbi ostatak su nekada vrlo moćnog naroda koji je živeo na području istočne Nemačke i Poljske, o čijoj veličini govori i činjenica da je granica između slovenskih i germanskih plemena u doba Karla Velikog (9. vek) nazivana limes sorabucus (srpska granica).
Ime Srbi
Kod antičkih pisaca ime Srbi javlja se i pre pojave Slovena na istorijskoj sceni . Kod grčkog pisca Ptolomeja, Srbi se spominju kao sarmatski narod nastanjen između severoistočnog Kavkaza i reke Volge.
Ime Srbi bilo je poznato još iz Karpata u staroj slovenskoj pradomovini. Pominje se u Polablju, Velikopoljskoj i primorju. Održalo se i danas kao ime slovenskog stanovništva u istočnoj Nemačkoj (Lužički Srbi).
Sama reč „Srbi“ izvođena je iz lezgijskog izraza „sur“ (čovek) i nastavka za množinu „bi“ (ljudi, narod). U novije vreme izvodi se iz reči „paserb“ (srodnik), a tumači se i kao saveznik, prijatelj, drug. Imenom Srbi obeležava se i u antičkim izvorima stanovništvo slovenskog porekla koje je zahvatalo prostor od reke Cetine na zapadu do Ibra na istoku i Boke Kotorske na jugoistoku.
Teritorija koju su naseljavali Srbi nazivala se, po antičkim izvorima, „Krštena“ i „Nekrštena Srbija“. Romani su srpsko stanovništvo nazivali Sclavus (Slavus), Arbanasi Skje, a Mađari Rasciani, Rassiani, Raszok (po nazivu Raške).
(opanak)
"Samo su oni dostojni pričesti": Otac Predrag Popović dao prave uslove koji ljudi smeju da prime svetu tajnu
Po rečima oca Predraga Popovića ne postoji obavezujući uslov za pričešće osim krštenja. No ako u Svetom pismu ne piše jasan uslov osim krštenja, to ne znači da svako može da se pričešćuje kako hoće.
„Nečista krv“ Bore Stankovića: Kako je Sofkina sudbina ispričala život u starom Vranju
Roman koji nije samo književno delo, već hronika jedne kulture, mentaliteta i ženske sudbine u patrijarhalnom društvu kraja 19. veka. Sofka iz „Nečiste krvi“ nije samo lik – ona je ogledalo Vranja onog doba.
Slavske šare iz Šumadije: Umetnost crtanja voskom na hlebu koja izumire
U selima oko Kragujevca i Topole, sve do sredine 20. veka negovao se neobičan običaj – ukrašavanje slavskog kolača crtežima od voska. Te šare nisu bile samo ukras, već i molitva, poruka i izraz domaćinske časti. Danas ovu tehniku poznaje samo nekoliko žena u Šumadiji.
Govor duvanja na Pešterskoj visoravni: Kako su pastiri komunicirali zvižducima na vetru
Na prostranstvima Pešterske visoravni, gde se reči gube u vetru, pastiri su razvili poseban način komunikacije – kroz zvižduke. Ovaj gotovo zaboravljeni običaj nazivan „govor duva“ bio je deo svakodnevice stočara koji su provodili dane na otvorenom, daleko jedni od drugih.
Vojislav Ilić Mlađi i zaboravljena poezija o Šumadiji: stihovi u kojima se čuje miris zemlje i zvuk zvona
Vojislav Ilić Mlađi, često u senci slavnog imenjaka, ostavio je snažan pesnički trag u srpskoj književnosti početkom 20. veka. Njegove pesme o Šumadiji, narodu i običajima danas su nepravedno zaboravljene, iako su svedočanstvo o vremenu u kojem se narodna duša pretakala u stih.
Komentari(0)