DO ULIČNE RASVETE BRZINOM SVETLOSTI Beograd je dobio svoje prvo javno osvetljenje 27. aprila 1830. godine
O tome svedoči pismo upravnika Beogradske policije Petra Lazarevića knezu Milošu, u kojem ga obaveštava o postavljanju uličnog osvetljenja radi povećanja bezbednosti u toku noći. Naime, dok je Beograd bio pod turskom vlašću, grad nije imao nikakvo osvetljenje, već su svi koji su se kretali noću morali da nose svoje fenjere. Do vremena kada je počelo uvođenje električne rasvete, u Beogradu je bilo više od tri stotine uličnih fenjera.
Ulično osvetljenje se veoma lagano probijalo kroz ulice i sokake našeg glavnog grada. Prva električna sijalica zasijala u kafani "Kod Skupštine" 1880. godine, a gosti imali zagaravljena stakla da ih jaka svetlost tobože ne oslepi
Prva rasveta beogradske varoši fenjerima uvedena je povodom svečanosti čitanja Hatišerifa, 1830. godine, kada je Srbija stekla političku autonomiju. Tada je postavljeno prvih nekoliko fenjera na važne gradske tačke, koji su vremenom nestali. Ali, ostao je zapis da su to bila prva sredstva javne rasvete.
Prema pisanju "Srbskih novina" iz 1856. godine, u Beogradu su bila postavljena dva opštinska fenjera - jedan na Terazijama, a drugi na opštinskoj kući. Fenjeri su u to doba sporadično postavljani ispred kafana ili prodavnica.
Možda vas zanima:
OVO SIGURNO NISTE ZNALI Spomenik Pobedniku koji se nalazi na Kalemegdanu nije trebalo da bude tu, razlog je neverovatan!
Spomenik je svečano otkriven 1928. godine, za vreme proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta i Srpske pobede u ratovima od 1912. do 1918. godine.
OD MOČVARE DO NAJPROMETNIJEG KRUŽNOG TOKA Na mestu današnje Slavije bilo je mesto na koje su Beograđani rado išli u lov na divlje patke (VIDEO)
Sve do 1880-ih godina područje današnjeg trga bila je velika bara
Možda vas zanima:
OVO SIGURNO NISTE ZNALI Spomenik Pobedniku koji se nalazi na Kalemegdanu nije trebalo da bude tu, razlog je neverovatan!
Spomenik je svečano otkriven 1928. godine, za vreme proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta i Srpske pobede u ratovima od 1912. do 1918. godine.
OD MOČVARE DO NAJPROMETNIJEG KRUŽNOG TOKA Na mestu današnje Slavije bilo je mesto na koje su Beograđani rado išli u lov na divlje patke (VIDEO)
Sve do 1880-ih godina područje današnjeg trga bila je velika bara
Možda vas zanima:
OVO SIGURNO NISTE ZNALI Spomenik Pobedniku koji se nalazi na Kalemegdanu nije trebalo da bude tu, razlog je neverovatan!
Spomenik je svečano otkriven 1928. godine, za vreme proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta i Srpske pobede u ratovima od 1912. do 1918. godine.
OD MOČVARE DO NAJPROMETNIJEG KRUŽNOG TOKA Na mestu današnje Slavije bilo je mesto na koje su Beograđani rado išli u lov na divlje patke (VIDEO)
Sve do 1880-ih godina područje današnjeg trga bila je velika bara
Kada je za upravnika Beogradske opštine postavljen Nikola Hristić, njegovom zaslugom je ulično osvetljenje značajno unapređeno.
Fenjeri i gas
- Opština je 1856. godine nabavila šest novih fenjera za ulično osvetljenje, a trošak od 1.000 forinti raspodeljen je između 400 kuća koje su se nalazile u ulicama u kojima su fenjeri postavljeni. Iste godine doneta je naredba da svi vlasnici gostionica, mehana i kafana moraju pred svojim radnjama predveče paliti fenjer i ne smeju ga gasiti do deset sati uveče. Ukoliko ne bi postupili po naredbi, vlasnici su rizikovali da im radnja bude zatvorena. - kaže kustos Muzeja nauke i tehnike Zorica Civrić.
Tako je Beograd, na novu 1857. godinu, osim prva dva, dobio još 360 fenjera. Službu javnog osvetljenja obavljale su fenjerdžije, a kao izvor svetla koršćene su najpre "milikerc" sveće, potom ulje, a kasnije gas. Fenjerdžije su sa malim merdevinama išle od jednog do drugog, čistili su stakla i pripaljivale fenjere.
ZAGARAVLJENA STAKLA
Prilikom priključenja prve električne rasvete u kafani "Kod Skupštine", 1880. godine, većina gostiju nosila je zagaravljena stakla. Kako objašnjava Zorica Civrić, tada je postojala bojazan da se od jake električne svetlosti može oslepeti.
U sačuvanim izveštajima piše kako je 1884. godine u Beogradu bilo 611 opštinskih i 285 mehandžijskih fenjera "koji se svi ukupno pale svake večeri". U 1891. godini opština Beograd imala je 16 angažovanih fenjerdžija, a kao gorivo korišćen je petrolej.
- Prva instalacija gasnog osvetljenja postavljena je 1869. godine u Narodnom pozorištu - dodaje Civrić. - Tada je otvoreno novo, stalno zdanje pozorišta, a specijalna instalacija za proizvodnju gasa - "gasara" izgrađena za ove potrebe nalazila se na uglu Dositejeve i Ulice braće Jugovića. Tako je otvaranje nove zgrade pozorišta bilo pod svetlošću gasnih lampi, a na samom ulazu bile su postavljene dve takve svetiljke i njih smatramo prvim gasnim svetiljkama gasnog osvetljenja.
Stiže elektrika
Potreba za boljim kvalitetom življenja nametala je usavršavanje načina javne rasvete.
- Beograd je prvi grad u Kraljevini Srbiji koji je 6. oktobra 1893. godine dobio električnu javnu rasvetu - kaže Civrić. - Do tada u gradu su bile postavljene dve električne lučne lampe koje su snabdevane električnom energijom iz individualnih izvora.
Prva električna svetiljka upaljena je u Beogradu u leto 1880. godine ispred kafane "Kod Skupštine" vlasnika Petra Jovanovića Šapčanina, na mestu gde se danas nalazi zgrada "Elektrodistribucije Beograd".
- Zamena gasnog osvetljenja električnim nije ostavila Beograđane ravnodušnim. Gosti kafane su klicali: "Živela elektrika! Smrt fenjerima!"
Pa ipak, nije sve išlo tako lako kao što bi se dalo pomisliti u prvi mah. Kustos Muzeja nauke i tehnike Zorica Civrić prikupila je i mišljenja onih koji su pronalazili važne razloge da se suprotstave uvođenju ove novotarije.
- U toku radova na postavljanju prve električne mreže pojedini građani, zanatlije i novinari iznosili su mišljenje da uvođenje električnog osvetljenja unosi nemir u svakodnevni život. Smatrali su da "elektrika", kako je električna stuja dugo nazivana, donela mnogo lošeg i da je unakazila grad postavljanjem ružnih stubova, da je donela epidemiju difterije zbog kopanja jama za podzemne kablove i izazvala nesrećne slučajeve usled dodira strujnog kabla. Protivljenje i nezadovoljstvo bili su izazvani i time što je osvetljen samo centar grada.
Pored stubova sa električnim lučnim lampama, izvesno vreme zadržani su i stubovi sa fenjerima, jer je često dolazilo do nestanka ili prekida struje dok sistem nije stabilizovan.
Kraj gasnih lampi
Naviknuti na gasne lampe, Beograđani su sporo dopuštali električnim novotarijama da im menjaju stečene navike. Civrić kaže i da su gasne lampe po kućama ustupale mesto električnim sijalicama sporije nego što se do desilo sa uličnim fenjerima.
- Primer te pojave je elektrifikacija domova u Abadžijskoj ulici, današnjoj Ulici kraljice Natalije. Električno osvetljenje nije uvedeno u sve domove ni do 1908. godine. U mnogim kućama u toj ulici, kao i u mnogim ulicama današnjeg centra grada, "elektrika" je uvedena tek pred Prvi svetski rat, pa čak i u toku rata, kada je bila velika nestašica petroleja.
NOVI ZANAT
Sa električnim osvetljenjem pojavila se u Beogradu i nova vrsta zanata. To su bili elektromonteri. Kada je uvođeno javno električno osvetljenje, prve radove izvodili su stranci, koji su potom ostajali u gradu i otvarali svoje radnje.
- Cene njihovih usluga premašivale su stvarne vrednosti njihovog posla - kaže Civrić. - U početku su u gradu postojale tri radnje domaćih vlasnika, ali posle nekoliko godina naši ljudi su izučili elektromonterski zanat i počeli njime ozbiljno da se bave.
RASVETA U EVROPI
Ulično osvetljenje pojavljuje se u evropskim gradovima u drugoj polovini 17, i početkom 18. veka. Kako objašnjava kustos Zorica Civrić, u Parizu su 1667. godine prvi put upotrebljene uljne lampe za osvetljavanje ulica, a ista vrsta uličnog osvetljenja uvedena je 1679. u Berlinu, a 1702. u Lajpcigu.
- Početkom 19. veka za osvetljenje ulica počeo je da se koristi gas. U Londonu je takva rasveta uvedena 1814, a u Berlinu 1826. godine.
Petrolejsko osvetljenje s fenjerima na ulicama i petrolejkama u kućama predstavljalo je u Srbiji polovinom 19. veka privilegiju samo uređenijih gradova i varoši. Policijska služba propisivala je obavezu postavljanja, kao i mesto i broj uličnih fenjera sa uljnom ili petrolejskom lampom, ili lojanicom.
RASVETA U OKOLNIM VAROŠIMA
Početkom 19. veka počela je prva ulična primena fenjera sa svećom u Novom Sadu, a pontonski most, koji je povezivao Novi Sad sa Petrovaradinom, noću je štedljivo osvetljavan da bi se "prolaznici sačuvali od nesreće". U tom gradu 1888. godine izgrađena je prva gasara i uvedeno je gasno osvetljenje ulica.
Do tada su grad osvetljavali fenjeri. Paljeni su 20 dana u mesecu, a deset dana je, smatralo se, "mesečina i ne pale se".
Kada su u Subotici prvi put pokrenuli akciju za osvetljenje gradskih ulica i kada je u tu svrhu trebalo obezbediti novac od građana, pojavili su se i protivnici te ideje, koji su govorili: "Ne treba nam to osvetljenje, jer pošten čovek ide spavat' rano, a bitanga neka lomi glavu".
U Pančevu su prve ulične fenjere iznele kafedžije, a posle 1839. godine Magistrat je doneo odluku o formiranju Gradskog fenjerskog fonda. U 1858. godini grad je osvetljen sa 152 lanterne u kojima je gorelo ulje, a pet godina kasnije taj broj je udvostručen.
Izvor: novosti
IZBEGAVAJTE IH Biljke koje po verovanju NIJE DOBRO držati u stanu, neke i zato što ispuštaju OTROVNE gasove
Prema verovanju, postoje biljke koje se ne preporučuju držati u kući jer mogu privući nesreću ili negativnu energiju.
U OVOJ CRKVI Mirotočile tri ikone, a sve se dogodilo u TEŠKOM trenutku i uoči velikog PRAZNIKA (FOTO)
Ljubovija - U susret najradosnijem hrišćanskom prazniku, verujući narod koji živi na teritoriji opština Ljubovija prisetio se pravog Božijeg čuda koje se pre par godina takođe uoči Vaskrsa dogodilo u Crkvi Svetog Preobraženja. Tri ikone su mirotočile, a Jovana Milovanović koja je u ovoj crkvi provela čitavu deceniju radeći kao prodavac u crkvenoj prodavnici, živi je svedok svega što se toga dana dogodilo.
TREBA JE IMATI U NOVČANIKU Verovanja vezana za ovu biljku su ZANIMLJIVA, a njeni ZDRAVSTVENI benefiti BROJNI, pročitajte zašto
Nana (ili menta) je višegodišnja zeljasta biljka. Postoje nekoliko vrsta nane, kao što su divlja nana (ili divlja menta), pitoma nana (mentha piperita), poljska nana (mentha arvensis), jabukova menta (mentha suaveolens) i barska nana (mentha aquatica). Ovim biljkama je zajednički veoma jak miris na mentol.
SRPKINJA UČESNIK ATENTATA NA PAVELIĆA Mileva mu nije oprostila UBISTVO OCA I ŠESTORO članova PORODICE!
Mileva Gaćeša Pićan, poslednja živa osoba koja je učestvovala u organizaciji atentata na Antu Pavelića 1957. u Argentini, preminula je u 97. godini u Buenos Ajresu.
Biljka svetog imena mora se naći u vašem domu: Svojim mirisom rasteruje komarce i moljce, a lako se uzgaja
Pored toga što svojim mirisom rasteruje komarce, ova biljka je veoma jednostavna za gajenje.
Komentari(0)