Na krajnjem jugozapadu Srbije, Kosovu i Metohiji, na tromeđi sa Crnom Gorom i Albanijom, uzdiže se najdramatičniji planinski venac Balkana – Prokletije. Ove „Uklete planine“ oduvek su budile strahopoštovanje svojim strogim grebenima, večnim snegom i nepristupačnim vrhovima, ali i privlačile one koji žele da osete moć netaknute prirode.
Najviši vrhovi Balkanskih Alpa
Prokletije se s pravom nazivaju Balkanskim Alpima. Najviši vrh Srbije, Đeravica (2.656 m), uzdiže se upravo ovde, dok okolni vrhovi poput Majskog Kamena (2.520 m) i Bogičevice (2.533 m) potvrđuju da je ovo kraljevstvo visina. Retko koja planina na Balkanu može da se pohvali tolikim brojem vrhova iznad 2.500 metara.
Reljef ledenog doba
Možda vas zanima:
NAJVIŠI VRH SRBIJE Otkrivamo nedoumice o Đeravici (VIDEO)
Tamo dole, na krajnjem jugu, gde Dinarski planinski masiv ima da ponudi ono najlepše u svojoj surovosti, ponosno stoji četrdeset planina u čijem se reljefu najbolje oslikavaju porođajne muke majke Zemlje, gradeći tako impozantni venac Prokletija sa kojih se uzdiže najviši vrh Srbije, Đeravica.
Besna kobila – planina burnih vetrova i tragične sudbine jedne devojke
Na jugu Srbije, nedaleko od Vranja, uzdiže se planina neobičnog imena – Besna kobila. Visoka gotovo dve hiljade metara, ova planina je poznata po oštrim vetrovima i prostranim pašnjacima, ali i po legendi koja objašnjava njeno ime.
Možda vas zanima:
NAJVIŠI VRH SRBIJE Otkrivamo nedoumice o Đeravici (VIDEO)
Tamo dole, na krajnjem jugu, gde Dinarski planinski masiv ima da ponudi ono najlepše u svojoj surovosti, ponosno stoji četrdeset planina u čijem se reljefu najbolje oslikavaju porođajne muke majke Zemlje, gradeći tako impozantni venac Prokletija sa kojih se uzdiže najviši vrh Srbije, Đeravica.
Besna kobila – planina burnih vetrova i tragične sudbine jedne devojke
Na jugu Srbije, nedaleko od Vranja, uzdiže se planina neobičnog imena – Besna kobila. Visoka gotovo dve hiljade metara, ova planina je poznata po oštrim vetrovima i prostranim pašnjacima, ali i po legendi koja objašnjava njeno ime.
Možda vas zanima:
NAJVIŠI VRH SRBIJE Otkrivamo nedoumice o Đeravici (VIDEO)
Tamo dole, na krajnjem jugu, gde Dinarski planinski masiv ima da ponudi ono najlepše u svojoj surovosti, ponosno stoji četrdeset planina u čijem se reljefu najbolje oslikavaju porođajne muke majke Zemlje, gradeći tako impozantni venac Prokletija sa kojih se uzdiže najviši vrh Srbije, Đeravica.
Besna kobila – planina burnih vetrova i tragične sudbine jedne devojke
Na jugu Srbije, nedaleko od Vranja, uzdiže se planina neobičnog imena – Besna kobila. Visoka gotovo dve hiljade metara, ova planina je poznata po oštrim vetrovima i prostranim pašnjacima, ali i po legendi koja objašnjava njeno ime.
Planina je oblikovana od krečnjaka i dolomita, pa je na njoj razvijen kraški reljef sa pećinama, jamama i ponorima. Poseban pečat ostavili su nekadašnji glečeri – široke doline, morene i planinska jezera. Najpoznatije je Đeravičko jezero, smaragdno ogledalo na 2.200 metara nadmorske visine, ali u planinskim kotlinama kriju se i brojna manja jezera čije boje očaravaju putnika.
Shutterstock
Divlja priroda i surova klima
Klima je oštra – zime duge i snežne, a leta kratka i sveža. Upravo ta surovost sačuvala je izuzetno bogatu floru i faunu. Na Prokletijama i danas žive medved, vuk, ris i divokoza, dok na pašnjacima cvetaju retke planinske biljke koje su prava dragocenost Balkana.
Legenda o „prokletstvu“
Prema narodnom predanju, planina je dobila ime jer je život ljudima oduvek bio težak – putevi su bili presečeni stenama i snegovima, a priroda nemilosrdna. Zato su je zvali „prokletom“. Druga legenda kaže da je ime došlo iz albanskog jezika i znači „uklete planine“. Kako god, u tom imenu sačuvana je suština – osećaj strahopoštovanja pred veličinom prirode.
Shutterstock
Prokletije kroz ratove i stradanja
U vreme Balkanskih ratova (1912–1913), Prokletije su bile poprište teških borbi srpske i crnogorske vojske protiv osmanskih trupa. Planinski prolazi imali su presudan značaj za oslobađanje Peći, Dečana i Đakovice, a vojnici su morali da savladaju surove vrleti kako bi probili odbranu Osmanskog carstva i spojili se sa saveznicima.
Još tragičniji pečat planina je dobila tokom Prvog svetskog rata (1915–1916). Povlačenje srpske vojske i naroda preko Prokletija, poznato kao Albanska golgota, ostalo je urezano u kolektivnom sećanju kao jedno od najtežih stradanja u našoj istoriji. U dubokom snegu i ledenim uslovima, kroz klisure i vrhove, hiljade ljudi su izgubile život na putu ka Jadranu. Prokletije su tako postale simbol i stradanja i istrajnosti, mesta gde se merila snaga volje i ljubav prema otadžbini.
Sela podno Prokletija
U podnožju planine nalaze se mala sela u kojima je život vezan za stoku, katune i planinske pašnjake. Posebno su poznata sela u Rugovskoj klisuri i u Bogićevića kraju. Tamo se još može osetiti duh nekadašnjeg načina života, gde su ljudi uvek bili u tesnoj vezi s planinom.
Prokletije u nauci – trag Jovana Cvijića
Iako je narod oduvek koristio naziv Prokletije ili „Uklete planine“, upravo je Jovan Cvijić, otac srpske geografije, učinio da taj naziv uđe u naučnu upotrebu.
U svom kapitalnom delu „Balkansko poluostrvo i južnoslovenske zemlje“ (1918), opisao je Prokletije kao najviši i najsuroviji deo Dinarskog sistema. Naglašavao je oštre grebene, večne snegove i tragove ledenjaka, smatrajući da naziv „Prokletije“ najbolje oslikava prirodu ovog venca. Tako se spojila narodna predaja i naučna misao – i ime je ostalo do danas.
Planinarenje i turizam
Danas su Prokletije raj za planinare, alpiniste i ljubitelje divljine. Staze vode ka najvišim vrhovima i jezerima, a pejzaži su među najlepšima na Balkanu. Za razliku od drugih planina Srbije, Prokletije su još uvek daleko od masovnog turizma, što im daje posebnu draž.
Sakriven među stenama Jerme: manastir Poganovo i njegove čuvene legende
Na levoj obali reke Jerme, nedaleko od sela Poganovo, smešten je manastir posvećen Svetom Jovanu Bogoslovu. Sklopljen sa prirodom, među strmim stenama koje se nadvijaju nad rekom, ovaj manastir deluje kao da je iznikao iz samog kamena. Spoj duhovnosti, umetnosti, legendi i prirodnih lepota čini ga jednim od najlepših kutaka jugoistočne Srbije.
Đeravica, Albanska golgota i legende Prokletija - sneg, bol i ponos srpske istorije
Na krajnjem jugozapadu Srbije, Kosovu i Metohiji, na tromeđi sa Crnom Gorom i Albanijom, uzdiže se najdramatičniji planinski venac Balkana – Prokletije. Ove „Uklete planine“ oduvek su budile strahopoštovanje svojim strogim grebenima, večnim snegom i nepristupačnim vrhovima, ali i privlačile one koji žele da osete moć netaknute prirode.
Tajna veza kneza Mihaila i glumice Katarine Ivanović: ljubav koja je potresla Beograd
Malo je poznato da je jedan od najomiljenijih srpskih vladara, knez Mihailo Obrenović, imao burnu ljubavnu aferu koja je intrigirala tadašnji Beograd. Iako se u istoriji najviše pamti po političkim reformama i tragičnom ubistvu u Košutnjaku 1868, njegov privatni život bio je jednako uzbudljiv.
Krvava misterija u Topčideru 1842: Ubistvo Karađorđevićevog generala
U haotičnim godinama nakon Prvog i Drugog srpskog ustanka, Srbija je bila poprište političkih intriga i sukoba između Obrenovića i Karađorđevića. Jedan događaj iz 1842. godine ostao je upamćen kao prava krvava misterija – ubistvo generala Avrama Petronijevića, jednog od najbližih ljudi Karađorđevića.
Atentat na kralja Aleksandra Obrenovića koji je propao
Kralj Aleksandar Obrenović ostao je upamćen po krvavom Majskom prevratu 1903. godine, kada su on i kraljica Draga brutalno ubijeni u dvoru. Ipak, malo je poznato da su zavere protiv njega počele mnogo ranije, a jedan od pokušaja atentata umalo da promeni tok istorije Srbije još krajem 19. veka.
Komentari(0)